Jupu Group / Ahmoo! (1975)

Jupu Group, tek albümlü efsaneler listemize Finlandiya Progressive Rock janrı içerisinden dahil olan gruplardan. Haklarında bilgimiz kısıtlı. Grubun adının dönemin önemli Jazz kökenli kemancılarından Juhani Poutanen'den geldiğini biliyoruz. Poutanen'in lakabı Jupu olduğu ve tanınan bir müzisyen olduğu için bu ismi tercih ettikleri ortada. Bunun dışında da albümün kayıtlarından hemen sonra grubun dağıldığını hatta albümün çıkışını bile göremediklerini biliyoruz. Jupu Group'un dağılmasından birkaç ay sonra piyasaya sunulmuş Ahmoo!

Albüm, Finlandiya kökenli Fusion, Progressive Rock ya da Jazz Rock olarak düşünüldüğünde bir başyapıt sayılmayabilir. Ama ortalamanın da çok üzerinde etkileri olan bir albüm. Özellikle gruba adını veren Poutanen'in keman konusundaki yetkinliği ve yaratıcı besteleri Ahmoo!'yu benzerlerinden biraz daha yukarı taşıyor. Yine Poutanen'den kaynaklı olarak albümde keman fazlasıyla ön plana çıkıyor ki bu da çok anlaşılabilir bir durum.

Diğer tarafa bakıldığında gitar, elektrikli piyano ve moog'un başı çektiği enstrümantal bir Heavy Prog havası da söz konusu. Bu nedenle albüme sadece Fusion demek ya da Jazz Rock gibi etiketlendirmek doğru değil. Farklı türlerden, farklı tarzlardan beslenerek kendilerine ait bir yapı oluşturmayı başarmışlar. Ve bu yapı sadece bir tür başlığı altına konabilecek kadar sığ değil.

Eleştiri ya da tanımlama yapılırken genel olarak düşülen bir hata da Weather Report ya da Return To Forever ile benzeştikleri yönündedir. İkisi ile de benzeşmezler. Elektrikli keman gibi fazlasıyla ayırt edici bir yanları vardır Jupu Group'un. Ha basit bir şekilde anlatılmak istendiğinde "Return To Forever gibi" tanımlaması yapılarak geçiştirilebilir belki ama diğer türlüsünü de hak etmediklerini düşünüyorum.

Albümün genelinde sıradanmış gibi başlayan parçalar mevcut. Ama gidişatı o kadar iyi değiştiriyorlar ki neye uğradığınızı şaşırıyorsunuz. Sıkıcı başlayan parça kademeli olarak yükselerek değişik bir yöne doğru akıyor. Jazz dinleme konusunda sıkıntı duyanların görüşünü değiştirebilecek denli etkileyici, ortada ve birleştirici bir albüm Ahmoo!

JUPU GROUP

Juhani Poutanen / Keman, Vurmalılar

Janne Louhivuori / Gitar

Jukka Linkola / Klavye, Vurmalılar

Ilkka Hanski / Bass

Urpo Sorvali / Davul, Vurmalılar

AHMOO!

01. The Seeker (5:11)

02. Ennystymätön (6:47)

03. Ahmoo (9:56)

04. Moment (8:01)

05. Two for Eeva (8:03)

06. Drops of Rain (7:13)

Nimbus / Obus (1973)

Hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığımız gruplardan biri de Nimbus. 1970'li yılların başında Finlandiya'da Mafia adıyla kurulduklarını, sonra isim değiştirerek Nimbus adını aldıklarını biliyoruz. Yıllar sonra grup elemanlarından birinin kızının ısrarı üzerine bir araya gelip tek bir konser daha verdikleri de anlatılanlar arasında. Ama doğruluğunu kanıtlayamıyoruz.

Mafia olarak başladıkları yolculuklarında Psychedelic Rock'ın dehlizlerinde dolaşmışlar. Nimbus olduklarında da bundan vazgeçmemişler ama tarzı biraz daha değiştirip, daha ileri götürüp Space Rock'a kadar dayanmışlar.

Çok önemli ya da efsanevi diye tabir edebileceğimiz gruplardan değiller. Fakat kaydettikleri tek albümle oldukça başarılı bir iş çıkardıkları da ortada. Albüm oldukça kaliteli. Tabi, West Coast tarzı sevenlerdenseniz Obus size hitap etmeyebilir. Diğer yandan, Avrupa tarzı, kendine has ve soğuk bir Psychedelic deneyim peşindeyseniz de Nimbus'un bu ilk ve tek albümü biçilmiş kaftan olan nitelendirilebilir. Fazlasıyla yaratıcı ve değişik.

Grubun Progressive bir yapısı olduğu kesin. Aynı dönemden benzeri gruplardan farklı olarak daha az Jazz etkileşimi içerir. Yapısal olarak da eklektikten uzaktır. Fakat buradaki açığı bol miktarda gitar ve klavye ile çözerler. Coşkulu ve kendi hallerinde tempolu bir yapıya da sahiptirler. Can sıkıcı olmaktan çok uzak bir şekilde geliştirdikleri ritimler ile uzayan ve değişken bir yol tuttururlar. 

Bazılarınca Genesis'i çağrıştırdığı diğer bazılarınca ise Wigwam'a yaklaştığı söylense de her iki grupla da alakaları yoktur. Genesis'deki Gabriel havasını yakalamak gibi bir çabaları olmadığı gibi Wigwam'daki yükseklerde gezinen bakış açısına sahip değildirler. Ama her iki durum da Nimbus'un daha kötü olduğunun bir göstergesi değildir. Grup, kendine has ve özgün bir yapıya sahip, kendiliğinden ve akıcı bir tarzın mimarıdır. Avrupa tarzı Psychedelic ve Space Rock sevenler tarafından mutlaka sahip olunması gereken gruplardandır aynı zamanda.

NIMBUS

Harri Suilamo / Gitar

Pekka Rautio / Klavye

Pasi Saarelma / Vokal 

Juha-Pekka Jokiranta / Bass

Matti Jokiranta / Davul

OBUS

01. Ennustus (7:04)

02. Jälkisäädös (4:04)

03. Muutos (5:06)

04. Epilogi (3:52)

05. Pessimistinen dialogi (6:50)

06. Yksinäinen purjehtija (6:13)

Haikara / Haikara (1972)

1971 yılında Finlandiya'da kurulan Eclectic Prog grubu Haikara, coşkulu tarzlarıyla dikkat çekiyorlar. Grubun adı Leylek manasına geliyor ve muhtemelen müzik yaparken leyleklerden daha yukarı çıktıkları için bu ismi tercih etmişler diye düşünüyor insan.

1972 yılında kaydedip yayınladıkları ilk albüm Haikara ile bomba gibi düşüyorlar İskandinav müzik arenasına. O zamana kadar yapılmış en iyi ve en karmaşık yapıdaki albümlerden biri çünkü Haikara. Bu grup için de pek çok benzetme ya da yakıştırma var elbette. King Crimson ile Tasavallan Presidentti bunların başında gelirken, Genesis gibi karmaşık Chicago gibi coşkulu oldukları filan da söyleniyor. İyi bir dinleyici bu gruplarla etkileşim olduğunu fark eder tabi ama bu tamamıyla oradan yola çıktıklarını da göstermiyor. Kendilerince bir tarz yaratmışlar  ve bunda da oldukça başarılılar. Gerçekten de Chicago tarzı sesler, Genesis karmaşası, King Crimson yalınlığı ve Tasavallan Presidentti travması bulunuyor albümde ama kendilerine has bir şekilde yapmışlar bunu.

Eklektik yapıyı o kadar güzel şekillendirmişler ki benzersiz tanımlamasını fazlasıyla hak ettiklerini düşünüyorum. Diğer taraftan bakıldığındaysa Wigwam gibi, bilinirliği kıtalara yayılan bir hale de gelememişler hiçbir zaman. Muhtemelen müzikal anlayışları ile alakalı değildir bu. Yapımcı firmanın ya da dağıtıcının sorunlarından kaynaklı olsa gerek. Zira Finlandiya'dan çıkmış en iyi 3 gruptan biri diyebiliriz Haikara için. Hiç alakaları yok belki ama en az Wigwam kadar iyiler.

İlk albümün ardından 2 albüm daha yayınlamışlar o dönemde. İkinci albüm de ilkine yaklaşan bir seviyede ama 3. albüm olmasaydı da olurmuş hissiyatı veriyor dinleyene. Ha, albüm kötü değil ama daha en başından best of gibi bir albüm yapınca diğer albümlerde çıtayı aşağı çekmemek biraz zorlaşıyor işte. Üçüncü albümün ardından da grup dağılmış. Ta ki 1998 yılına kadar. O yıl tekrar bir araya gelip 4. albümü 2001'de de 5. albümü yayınlamışlar. Her ikisinin de 3. albümden daha iyi olduğunu söylemeden geçmeyelim.

Karmaşık yapıda, içinde pek çok türün önemli yerlerinden alıntı yapan, yükseldikçe yükselen bir albüm istiyorsanız Haikara tam size göre.

HAIKARA

Vesa Lehtinen / Vokal, Tef, Cowbell

Vesa Lattunen / Vokal, Elektrikli Gitar, Akustik Gitar, Piyano, Org, Bass

Harri Pystynen / Flüt, Tenor Saksafon

Timo Vuorinen / Bass

Markus Heikerö / Davul, Triangle

HAIKARA

01. Köyhän Pojan Kerjäys - The Beggings Of A Poor Boy (5:41)

02. Luoja Kutsuu - The Lord Asks For You (7:45)

03. Yksi Maa & Yksi Kansa - One Land & One Nation (9:33)

04. Jälleen On Meidän - It's Ours Again (10:56)

05. Manala - Underworld (10:37)

Session / Unikuva (1974)

Finlandiya'dan adı sanı duyulmamış, hatta albümün yayınlandığı dönemde bile neredeyse hiç bilinmeyen bir Progressive Rock, Jazz Rock ve Crossover Prog grubu Session. Çok kısa sürede kurulup bir o kadar kısa sürede albümü kaydedip aynı hızla da dağılmayı başarabilmişler. Haklarında çok fazla bilgi yok. Ama tek albümlü efsaneler listemize tartışmasız dahil olabilecek kadar da iyiler.

Özellikle Psychedelic Rock ve Folk'tan beslenen yapısıyla, İskandinav kökene sahip olmalarıyla sade, düz ve özelliksiz bir şeyler bekleyenlerin beklentilerini boşa çıkartan bir grup Session. Fazlasıyla melodik, hareketli, tempolu, neşe dolu, cıvıl cıvıl, coşkulu bir grup ve albüm. 

Fince yaptıkları parçalarda Finlandiya ve İskandinav folklorundan pek çok öğe barındırıyorlar. Ama bunu yaparken de kendilerine has bir yapı oluşturmayı başarabilmişler. Jazz'a evrilen oradan Rock'n Roll izlenimi yaratan, arada popülerleşecekmiş gibi görünüp bir anda ters yöne doğru koşturmaya başlayan tuhaf, değişik ve eğlenceli. Bazı noktalarda Allman Brothers Band bir yerlerden fırlayacakmış gibi hissettiriyorlar, bazı yerlerde ise Canterbury Scene'e yakın duruyorlarmış izlenimi yaratabiliyorlar.

Finlandiya'daki küçücük bir kasabadan çıkıp 1972 yılında bir Rock müzik yarışmasına katılıp üçüncü olan Session (ikinci olan grup da Tabula Rasa'ymış bu arada!) başarılı bir albüm kaydı yapmış olmakla birlikte ticari başarıyı yakalayamamış gruplardan aynı zamanda. Tabi grup elemanlarından bazılarının albümün başarısından da emin olmadığı, grubun da bu yüzen dağıldığı söyleniyor. Doğru olabilecek, doğru olduğunda da şaşırtmayacak bir fikir bu. Southern Rock, Psychedelic, Folk, Hard Rock, Jazz gibi pek çok müzikal tarz içerisinde gidip gelen bir anlayışa sahipler. Doğal olarak bu da beğeni düzeyini epeyce zorlayan bir durum ortaya çıkarabiliyor.

Türler arası geçişleri bir hayli fazla olmakla birlikte, kişisel olarak fena hale beğendiğim albümlerden, sevdiğim gruplardan biri Session. Tuhaf bir bakış açıları var yaptıkları işe. Belirli bir yapıyı savunuyor gibi görünmüyorlar. "Saldım çayıra.." havası sezinleniyor albümün her bölümünde. Buna rağmen ortaya çıkan sonuç hiç de kötü, sıkıcı ya da anlamsız değil. Daha ilk dinlemede ne kadar iyi olduklarını görebilirsiniz.

SESSION

Mane Hyytiä / Alto Saksafon

Hannu Kaikko / Bass

Juha Tykkälä / Davul, Sesler

Timo Heikkilä / Gitar

Osmo Seppälä / Org, Elektrikli Piyano

Ari Pukkila / Tenor Saksafon, Alto Saksafon

Leena Wiehn / Sesler

UNIKUVA

01. Unikuva (7:19)

02. Sunny Blue (4:12)

03. Jäätelöprinsessa (3:37)

04. Tahdon Olla Kanssasi (2:43)

05. Torstin Tanssi (3:06)

06. Persialaisella Torilla (6:34)

07. Syksy (4:32)

08. Serenadi Huomiselle (2:57)

Wigwam - Hard n' Horny (1969)

Blues Section’ın dağılması ardına 1968 yılında kurulan Wigwam, ilk albümleri Hard n’ Horny’de yakaladıkları Jazz - Blues - Psychedelic harmanı ve aynı albümün ikinci yarısında anlattıkları konsept hikaye ile Finlandiya’nın ilk Progressive Rock gruplarından biri olarak kabul görülür olmuşlar.

1970’den itibaren Symphonic Prog’a kayan tarzlarının öncülü tınıları içeren albümün ikinci yarısından (arka yüz) önce saz taksimi kıvamında Jazz - Blues ve yer yer Psychedelia'nın tırmandığı ilk yarı (ön yüz) Jukka Gustavson’un bestelerinden oluşuyor. Fince sözlerin ağırlıkta olduğu parçalar aynı prodüktörün elinde çıkmasına rağmen, bambaşka mikslenerek -sözlerini anlamasanız da- birazdan geleceğimiz ikinci bölümden daha dikkat çekici hale gelmiş. Özellikle vokallerin Gustavson’ un Hammond’ı ile uyumlu ve unison korolar halinde ilerleyişi, bu yüzdeki bestelerin en can alıcı noktası.

İkinci bölüm, geçtiğimiz sene aramızdan ayrılan, grubun vokal ve bestelerinden sorumlu lideri Jim Pembroke’un konsept çalışması orta yaşlı Henry’ nin hikayesi ile devam ediyor. Psychedelic Rock’ın hakkını veren sözlerinin altyapısında, daha tek düze ve vokallerin enerjisini artırma görevi gören bass/davul partisyonları yer alıyor. Grup yine vokallerle paralel ilerleyen Hammond ve piyanoların yanı sıra bestelere bestelere ekledikleri yaylı düzenlemeleri ile başta bahsettiğim Symphonic Prog etiketini sonuna kadar hakediyor. Bestelerin çeşitliliği ile tam bir rock operaya dönen ikinci bölüm, çılgınca sözlerle başlayıp, zaman algınızı yitirmenize neden olarak “aklınızı başına almanızı” öğütleyerek bir anda bitiveriyor.

Hem Wigwam hem de Progresssive Rock tarihi açısından parlak olmasa da başlangıç için ortalamanın çok üstünde ve ardıllarına ışık tutması açısından önemli bir albüm. Müzikalitelerinin tavan yaptığı Fairyport öncesinde grubu tanımak isterseniz, tavsiyemdir. 

Bu arada Kvartteten’in dönüşünden midir bilemedim “İskandinavlar buluşuyor” (Yenikapı miting alanı) tadında ilerliyor gibiyiz. Hadi hayırlısı.

WIGWAM

Jim Pembroke / Lead Vokal, Piyano

Jukka Gustavson / Vokal, Org, Piyano

Nikke Nikamo / Gitar

Mats Huldén / Bass

Ronnie Österberg / Davul

HARD N' HORNY

01. 633 Jesu Fåglar (0:07)

02. Pidän Sinusta (5:38)

03. En Aio Paeta (3:01),

04. Neron Muistolle; Hyvää Yötä (3:08)

05. Guardian Angel

06. The Future (4:56)

07. No Pens, El Karsinoita (4:51)

08. Henry's...Mountain Range Or Thereabouts (3:11)

09. Geographical And Astronomical Mistakes (2:02),

10. Highway Code (2:53)

11. ...Ghastly And Diabolical Mistakes (1:17)

12. ...Cancelled Holiday Planes (1:39)

13. ...Concentration Camp Brochure (2:58)

14. ...Ears, Eyes, Girlfriends And Feet (1:34)

15. ...Hard And Horny All-Niter (1:12)

16. ...Milk Round In The Morning (2:29)