Graffiti / Graffiti (1968)

Graffiti, Psychedelic Rock'a ülkenin ters tarafından giren gruplardan biri ve belki de en iyilerinden. Amerika'nın 60'ların ilk yarısının sonlarında Psychedelic Rock egemenliğine girmesi ile birlikte ortaya çıkan pek çok grubun aksine West Coast'tan (Batı Yakası) değil East Coast'tan (Doğu Yakası) çıkma bir grup. Kökeni 1967 yılında tek bir albüm çıkarıp dağılmış olan, Washington D.C. çıkışlı The Hangmen'e dayanıyor. Albümü yayınladıktan sonra müzikal fikir ayrılıkları gerekçesiyle dağılan The Hangmen'den ayrılan Tony Taylor ve George Strunz'un çabalarıyla ortaya çıkıyor Graffiti.

The Hangmen ile aradıklarını bulamayan ikili grubun adını değiştirip, tarzının da değiştiğini duyuruyorlar millete. Garage Rock ve Proto-Punk etkiler içeren tarzı bir kenara bırakıp daha Psychedelic bir tarza doğru yürüdüklerini anlatıyorlar. Hal böyle olunca plak şirketlerinin ilgisini çekmeleri çok uzun sürmüyor. Zaten bir önceki gruptan albüm çıkarma konusunda deneyimli olan elemanlar 1968 yılında ABC Records ile anlaşma imzalayıp ilk single'larını yayınlıyorlar. Ardından da yılın sonlarına doğru ilk ve tek albümleri Graffiti yayınlanıyor.

Grubu diğer Psychedelic Rock ya da Acid Rock gruplarından ayıran en belirgin özelliği Pop'a yatkın olmalarından geliyor. Hani şu pozitif olacağız kafasıyla yapılan Psychedelic Pop tarzı vardır ya, ondan bahsediyoruz. The Association veya The Mamas And The Papas tarzı gibi ama onlar kadar da açık etmediklerini belirtelim. Sadece yatkınlar o fikre. Az daha zorlasalarmış Pop'a doğru kayacaklarmış ki iyi ki zorlamamışlar.

Bir diğer ayırt edici özellik olarak pürüzsüz diye nitelendirebileceğimiz vokal ve vokal armonileri. Değişik bir hava veren bu armonik yapının karmakarışık bir şarkı yazımı düzeniyle birleştiğini düşünün üstüne. O noktada karşınıza çıkan şey Graffiti oluyor işte. Kaotik bir yapıya sahip, uzun pasajlardan oluşan ve garip akor dizilerine sahip parçaların aralarında enfes gitar soloları ve coşkulu, heyecanlı, enerjik davul soloları ayrı bir etki bırakıyor.

Genel olarak grubu ve albümü Psychedelic Rock ve Acid Rock janrları içerisine dahil ediyoruz ama albümün hemen her yerinde karşımıza Jazz, Blues Rock ve Fuzz gitarlar da çıkıyor. Etkileyici bir albüm.

GRAFFITI

Tony Taylor / Lead Vokal

George Strunz / Lead Gitar, Klasik Gitar

Jon St. John / Ritim Gitar

Steve Benderoth / Org, Piyano, Bass

Richie Blakin / Davul, Vurmalılar

GRAFFITI

01 - Father Protector (4:11)

02 -  a. The Capture of Me (9:34)

        b. Lifeblood

03 -  a. Interlude #1 (4:06)

        b. Jingle Jangle Woman

04 -  a. New Life (2:48)

        b. Girl on Fire (2:24)

        c. Interlude #2 (1:16)

        d. Coldwater (4:35)

        e. Interlude #3 (0:28)

        f. Love in Spite (3:17)

05 - Ugly Mascara (5:10)

Ford Theatre / Trilogy for the Masses (1968)

1966 yılında Boston, Amerika'da kurulan Ford Theatre 2 albüm kaydedip ortadan kaybolmuş, başarılı bir grup. The Continentals üyelerinin (Jimmy Altieri, John Mazzarelli, Robert Tamagni ve Butch Webster) yanlarına Harry Palmer ve Joe Scott'ı katarak oluşturdukları grup kendilerine has bir Psychedelic Rock tarzına sahipler.

Tarihçeleri hakkında çok fazla bilgimiz yok Ford Theatre'ın. Başlangıçta Byrds, Kingsmen ve Beatles gibi gruplardan etkilenerek müziğe başlamışlar. İlk dönem çalışmalarında bunların izleri görülmekle birlikte daha sonraki dönemde daha farklı bir yere yönelmişler. Ayrıca Boston çıkışlı olmalarından kaynaklı o dönemin popüler tarzı Bosstown Sound ile ilişkili oldukları sanılsa da alakaları yok. Hatta özellikle kendilerini Bosstown Sound'un dışında olarak tanımlamışlar ve gerçekten de uzak durmuşlar.

Bu tavrın müzikal bakış açılarındaki yansıması da bir o kadar etkili olmuş. Albümü dinlediğinizde bunu hemen anlıyorsunuz. Dönemin pek çok Amerika çıkışlı Psychedelic Rock grubunun aksine daha farklı, daha cüretkar bir yapıya sahipler. Psychedelic'te alışkın olmadığımız denli uzun parçalar konumuz olan ilk albüm Trilogy For The Masses'da bulunuyor. Alt yapıya kattıkları yaylı çalgılar ile de kendilerini değişik bir yerde konumlandırmayı başarabilmişler. Bu iki durumdan ötürü, grubun türü her ne kadar Psychedelic Rock ya da Acid Rock olsa da Progressive özelliklere sahip olduğu için Proto-Prog janrı içine de dahil edilirler. 

Kişisel olarak Proto-Prog'un ötesinde bir anlayışları olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Alışkın olduğumuz o Grateful Dead, Jefferson Airplane ya da Quicksilver Messenger Service gibi grupların tarzından çok farklı bir yerdeler. Daha iyiler diyemeyiz elbette ama yaptıkları müziğe beklentileriniz üzerinde yeni şeyler, yenilikler katmışlar.

Adı sanı çok duyulmamış, günümüzde neredeyse bilinmeyen gruplardan biri olan Ford Theatre aslında muhteşem olarak adlandırılabilecek grupların başında geliyor. Ne yazık ki 70'lerin başındaki müzikal değişimleri yakalamakta geç kalmış olmalarından kaynaklı olsa gerek, yarısı kaydedilmiş bir üçüncü albümleri olmasına rağmen albümü bitirme ve yayınlama şansına sahip olamamışlar.

FORD THEATRE

Joey Scott / Lead Vokal

Arthur Webster / Lead Gitar

Harry Palmer / Gitar

John Mazzarelli / Org, Vokal

James Altieri / Bass, Vokal

Robert Tamagni / Davul

Konuk Müzisyenler:

Wally McGee / Yaylı Çalgılar Düzenlemeleri

Aaron Rosand / Keman

Bernard Eichen / Keman

George Ricci / Çello

Charles McCracken / Çello

TRILOGY FOR THE MASSES

01 - Theme for the Masses 2:52

02 - a. 101 Harrison Street 9:22

        b. Excerpt (From the Theme) 1:09

03 - a. Back to Philadelphia 4:11

        b. The Race 0:26

04 - a. The Race 0:04

        b. From a Back Door Window (The Search) 14:02

        c. Theme for the Masses 2:59

05 - Postlude: Looking Back 2:09

Gun / Gun (1968)

Yetenekli iki kardeşin başı çektiği Gun'ın kökleri The Knack grubuna dayanıyor. 1965 - 1967 yılları arasında takıldıkları 2 yıllık sürenin ardından isimlerini Gun olarak değiştirip 2 stüdyo albümü kaydı yapıyorlar ve 1970 yılında da dağılıyorlar. Bu dağılmanın ardından Paul ve Adrian Gurvitz önce Three Man Army'i arkasından da Ginger Baker ile birlikte Baker Gurvitz Army'i kuruyorlar. Yani Gun nefis grupların dayandığı bir başka nefis grup. Adına aldanıp tek atımlık olduklarını düşünmeyin.

Ayrıca Yes'in vokali olarak bildiğimiz Jon Anderson'ın da stüdyo albümlerinde olmasa da albümler öncesi bazı konserlerde Gun ile birlikte sahne almışlığı var. Bir başka önemli olduğunu düşündüğümüz şey ise Gun'ın ilk albüm kapağının Roger Dean tarafından tasarlanmış ilk albüm kapağı olması.

Sadece bunlar bile grubun gidişatı hakkında ufak tefek fikirler verebilir insana. Tabi bununla kalmayalım. Albüm, 1968 çıkışlı olması ve Progressive'in henüz tam anlamıyla kabullenilmemiş olması nedeniyle arada kalan albümlerden. Bu nedenle de sıklıkla Proto-Prog olarak nitelendirilir. Yanlış bir tanım da değildir esasen. Yaptıkları müziğin niteliklerinin ve tarihinin Proto-Prog ile örtüşmesi, ilerici bir yaklaşım sergileyerek değişik yerlere doğru evrilmelerinden kaynaklı bu tanım tam da yerini buluyor. Kesin olarak Progressive Rock diyemememizin de sebebi bu aslında. Progressive'e yakınlar ama tam olarak da değiller.

Gurvitz'lerin sonraki projeleri olan Three Man Army'de yaptıkları Crossover Prog'a yaklaşan bir yapısı var albümünün. Bu nedenle bir miktar popülerlik havası sezinleniyor. Lakin öyle de değiller. Dönemin popülerleşme kaygısı güdenleri gibi yumuşak ve düz bakan bir tavırları yok. Aksine darmadağını ve sertler. Nereden ne çıkacağı, gidişatın nereye nasıl döneceğini kestirmeniz zor oluyor bu albümde. O kadar etkili ve sağlam ki, dönemin benzer yapıdaki albümleri düşünüldüğünde 10 üzerinden 9,8 filan verilir bu albüme.

Race With The Devil gibi bir açılış parçası The Sad Saga of the Boy and the Bee ve Rupert's Travels parçalarıyla desteklenince dinlenilmesi elzem olan albümlerden biri ortaya çıkıyor zaten. Diğer yandan (aradaki parçaların hakkını yemeden es geçerek...) Take Off gibi de enfes bir kapanış parçasına sahipler. Kişisel olarak en iyi albümler listemde ilk 10'a rahatlıkla giriyorlar.

GUN

Paul Gurvitz / Vokal, Bass

Adrian Gurvitz / Gitar

Louis Farrell / Vurmalılar

Konuk Müzisyenler:

Barry St John / Back Vokal (7)

Sunny / Back Vokal (7)

GUN

01. Race With the Devil (3:35)

02. The Sad Saga of the Boy and the Bee (4:49)

03. Rupert's Travels (2:12)

04. Yellow Cab Man (4:15)

05. It Won't Be Long (Heartbeat) (4:26)

06. Sunshine (4:25)

07. Rat Race (3:55)

08. Take Off (11:01)

Procol Harum / Shine On Brightly (1968)

Procol Harum'a daha önce ilk albümü Procol Harum ile yer vermiştik. Tercih olarak yanlış olmasa da kalite olarak bu ikinci stüdyo albümünü koymak daha doğru da olabilirmiş. Zira Shine On Brightly albümü, grubun kaydettiği en iyi albümdür.

Kategorilendirmeye gelindiğinde albüm genel olarak Progressive Rock ya da daha özelde Crossover Prog olarak tanımlar. Yanlış olmamakla birlikte daha yeni yeni adım atmaya başlamış olan türlere dahil etmek bu durumu biraz sarsıyor. Bu nedenle Procol Harum'un ilk dönem albümlerine Proto-Prog etiketi vurmak daha doğru olur diye düşünüyorum. İçerisinde pek çok farklı türün etkilerini barındıran albümleri, Symphonic Prog görüntüsü de vermekle birlikte aslında türün en başında, hatta türün öncesi sayılabilecek niteliklere sahiptir.

İngiliz grubun bu ikinci albümü, çeşitli müzik tarzlarını bir araya getirerek ilgi çekici bir sound oluşturuyor. Progressive Rock, Psychedelic Rock ve Klasik Müzik etkileri barındıran Shine On Brightly, genellikle grubun en önemli ve en karmaşık albümlerinden biri olarak kabul ediliyor. Albümdeki parçalar, genellikle uzun süreli ve yapısında çeşitli bölümler barındıran düzenlemelere sahip. Enstrümantasyon oldukça geniş ve piyano, org, gitar ve yaylı çalgılar gibi çeşitli enstrümanlar kullanılıyor. Özellikle Matthew Fisher'ın klavye performansı, albümün karakteristik bir özelliği haline gelmiş durumda.

Şarkı sözleri, şiirsel ve düşünsel bir yaklaşımı yansıtırken, genellikle soyut ve anlam katmanlarına sahip metinler, hayal gücünü ve düşünsel keşifleri teşvik ediyor. Gary Brooker'ın vokalleri, duygusal bir ifade ve güçlü bir vurguyla şarkılara derinlik katıyor. Albümdeki Psychedelic Rock etkileri, bazı enstrümantal bölümlerde ve ses efektlerinde ciddi şekilde hissediliyor. Aynı zamanda klasik müzik etkileri de fazlasıyla ortaya çıkıyor ve orkestral düzenlemeler, albümün zengin ve sofistike bir sounda sahip olmasını sağlıyor.

Shine On Brightly albümü, Procol Harum'un müzikal yeteneklerini ve deneysel yaklaşımını sergileyen bir çalışma. Bu nedenle de Procol Harum'un geniş bir hayran kitlesi kazanmasına ve müzik tarihinde önemli bir yer edinmesine yardımcı olduğunu söylemek yanlış olmaz. Doğal olarak albüm, arşivde yer alması ve ve en üst sıralarda tutulması gereken, nadide parçalardan biri olarak düşünülebilir.

PROCOL HARUM

Gary Brooker / Lead Vokal, Piyano, Mellotron

Robin Trower / Gitar, Lead Vokal (4)

Matthew Fisher / Hammond Org, Piyano (7-e), Lead Vokal (7-c)

David Knights / Bass

Barrie James Wilson / Davul

SHINE ON BRIGHTLY

01. Quite Rightly So (3:40)

02. Shine On Brightly (3:32)

03. Skip Softly (My Moonbeams) (3:47)

04. Wish Me Well (3:18)

05. Rambling On (4:31)

06. Magdalene (My Regal Zonophone) (2:50)

07. In Held Twas in I (17:31) :

        - a) Glimpses of Nirvana

        - b) Twas Tea Time at the Circus

        - c) In the Autumn of My Madness

        - d) Look to Your Soul

        - e) Grand Finale

Jefferson Airplane / Surrealistic Pillow (1967)

Psychedelic Rock'un 2 büyük devinden biri olan Jefferson Airplane'in (diğeri tabi ki The Grateful Dead) en iyi albümüdür Surrealistic Pillow. 1965 yılında kurulduklarında grubun vokali olan Signe Anderson, ilk albümün ardından gruptan ayrılır. Takes Off oldukça başarılı ve yenilikçi bir albüm olmasına rağmen vokal yönünden ve ruhu yakalama çabasından kaynaklı bir miktar geride durur. Muhtemelen bu nedenle grup elemanları Signe Anderson'u istememiş olabilirler. 

Konumuz olan ikinci albümde ise hem Jefferson Airplane'in hem de Psychedelic Rock müziğin yönündeki bazı ayrıntılar netleşir. Zira gruba Grace Slick dahil olmuştur. Grup ile ilk albümü olduğu için bir miktar geriden takip eder Slick. Ama o geri planda kalmış hali ile bile her şeyin önündedir aslında. Tuhaf ve iç gıcıklayıcı tınılara sahip sesi ve vokal tekniği ile öne çıkar. Bu yetmezmiş gibi Psychedelic Rock müzik tarihine White Rabbit ve Somebody to Love gibi iki başarılı parça da armağan eder Slick bu ilk albümle. Her iki parçayı da kendi yazmıştır ve vokal ondadır. 

Slick hakkında bu kadar atıp tuttuktan sonra grubun bir halta yaramadığı gibi bir sonuç da çıkmasın. Jefferson Airplane zaten devleşme yolunda ilerleyen bir Psychedelic Rock grubuyken Slick ayrıntısıyla hem işleri kolaylaştırmış hem de kalıcı olmayı sağlamışlar. Marty Balin, Jorma Kaukonen, Paul Kantner, Jack Casady ve Spencer Dryden'ı işe yaramaz görmek gibi bir hataya düşmemek lazım. Çünkü müzikal alt yapıda oluşturdukları o sisli, dumanlı, kimi zaman coşkulu, kimi zaman zararlı etkiyi oluşturmak da öyle kolay iş değil.

Kaldı ki albümdeki diğer parçalar da Kantner, Balin ve Kaukonen'den çıkma. She Has Funny Cars, Today, Comin' Back To Me, How Do You Feel gibi parçalar olmasa Surrealistic Pillow da işe yaramaz bir albüme dönüşür. Zaten albümdeki o Psychedelic ve Trippy atmosfer bütün parçalarla ve hatta parçaların sıralanışları ile birlikte ortaya çıkıyor. Parçaların yerini değiştirerek dinlediğinizde albümden aldığınız keyif aynı olmuyor. Konsept bir albüm olmasa da albümün size verdiği tat tamamen bu. Olması gerektiği gibi, eksiksiz, fazlasız üretilmiş başyapıtlardan.

JEFFERSON AIRPLANE

Marty Balin / Vokal, Gitar

Grace Slick / Vokal, Piyano, Org, Recorder

Jorma Kaukonen / Lead Gitar, Ritim Gitar, Vokal

Paul Kantner / Gitar, Vokal

Jack Casady / Bass, Fuzz Bass, Ritim Gitar

Spencer Dryden / Davul, Vurmalılar

SURREALISTIC PILLOW

01. She Has Funny Cars (3:13)

02. Somebody to Love (2:57)

03. My Best Friend (3:03)

04. Today (3:00)

05. Comin' Back to Me (5:24)

06. 3/5 of a Mile in 10 Seconds (3:45)

07. D.C.B.A.-25 (2:40)

08. How Do You Feel (3:35)

09. Embryonic Journey (1:52)

10. White Rabbit (2:32)

11. Plastic Fantastic Lover (3:44)

Deep Purple / Shades Of Deep Purple (1968)

Tamam, kabul. Deep Purple'ın In Rock, Machine Head vs gibi albümleri bu albümden daha iyi denilebilir ama bu albümün iyi olmadığını da göstermez. Efsanevi bir Hard Rock grubunun gelişimindeki en önemli albümdür bence Shades of Deep Purple. Daha ilk parçadan durum anlaşılır. Devasa boyutlara ulaşacak bir güç geliyordur müziğin içinden.

Alışkın olduğumuz Ian Gillan vokali ve Roger Glover bu albümde yok elbette. Lakin kabul etmek gerekir ki grubun orijinal kadrosu da Rod Evans ve Nick Simper'lı kadrodur. Evans vokalini Gillan'dan daha fazla seven var mıdır bilemiyorum ama bu albümde de olması gereken ses buymuş gibi geliyor insana. Belki de yıllardır bu şekilde dinlediğimiz içindir, o da ayrı konu.

Az önce dedik ya, albümün daha ilk parçasında başlıyor hikaye. Neyin gelmekte olduğunu az çok belli ederken, belki de yıllar süren bir anlaşmazlığın da başlangıcı oluyor. Blackmore tarafından Hard Rock kıvamında tutulmaya çalışılan parçalar Jon Lord'un çabalarıyla Progressive etkiler gösterir. İkisinin bütün güçleriyle dövüştüğü bir savaş alanı gibi bu albüm. Bir yandan Lord bastırırken diğer yandan Blackmore hakimiyetini kaybetmeme çabasıyla daha fazla efor harcıyor izlenimi yaratıyor. Elbette, kazananın Blackmore olduğu sonraki albümlerle birlikte anlaşılıyor. Lord da başka projeler ya da solo projelerinde istediği müzik tarzına doğru gidip geliyor. Bu ilk albümde savaşın galibi Lord olsaydı daha Progressive Rock etkileri içeren bir Deep Purple dinleyeceğimiz garantiydi. Blackmore'un kazanmış olması da hiçbir türde kayıp oluşturmadı tabi.

Bu durumdan kaynaklı olarak Shades of Deep Purple albümü Proto-Prog içerisinde değerlendiriliyor. Jon Lord'dan gelen etkilerin bu sonuca yol açtığı düşünülse de aslında albüm tam anlamıyla Hard Rock. Blues etkileri, sert tonlar, uygun bir vokal ile bütün bileşkeyi tamamlıyor.

1968 yılı olması sebebiyle olsa gerek, albüm bir miktar ham, olmamış bir şekilde duruyor. Deep Purple'ın sonraki albümlerinde bulunan oturmuşluk hissini burada pek yaşayamıyorsunuz. Ama bunu da göz ardı etmenizi sağlayacak Hush, Mandrake Root, And The Address ile birlikte Help ve Hey Joe coverlarını içeriyor. Hepsi de çok sağlam parçalar. Deep Purple'a giriş albümü olarak baktığınızda elinizde bundan çok daha fazlasının olduğunun farkına varıyorsunuz.

DEEP PURPLE

Rod Evans / Lead Vokal

Ritchie Blackmore / Gitar

Jon Lord / Hammond Org, Vokal

Nick Simper / Bass, Vokal

Ian Paice / Davul

SHADES OF DEEP PURPLE

01. And the Address (4:38)

02. Hush (4:24)

03. One More Rainy Day (3:40)

04. Prelude: Happiness / I'm So Glad (7:19)

05. Mandrake Root (6:09)

06. Help (6:01)

07. Love Help Me (3:49)

08. Hey Joe (7:33)

Quiet World / The Road (1970)

Heather Biraderler ve Hackett Biraderler ortak yapımı bir albüm. 1969 yılı sonlarında İngiltere'de kurulan grup maalesef ki çok uzun ömürlü olamamış. Özellikle de grup elemanlarından Steve Hackett'ın ayrılıp Genesis'e katılmasıyla birlikte dağıldıkları bilinen Quiet World ortalamanın üzerinde kaydettikleri albümle oldukça iyi bir işe imza atmışlar.

Lea, Neil ve John Heather isimli kardeşler müzik konusunda çok yönlüler. Buradan yola çıkarak albüm kaydetmeye karar veriyorlar. Hem enstrüman çalıp hem de kendi bestelerini yapınca işler kolaylaşıyor elbette. Yanlarına da Steve Hackett ve John Hackett gibi iki kaliteli elemanı alınca ortaya çıkan sonuç tatmin edici oluyor.

Diğer yandan albüm ile ilgili genelde karşıt görüşlerin sayısı bir hayli fazla. Çok sıkıcı ve manasız bulanlara karşılık Progressive Rock'a doğru evrilen, eklektik yapıya sahip, kaliteli bir albüm olduğu söyleniyor. Gerçekten de arada duran bir albüm. Dinledikten sonra verdiğiniz karara göre sonuç alıyorsunuz. Ya seviyorsunuz, ya da hiç beğenmiyorsunuz. Proto-prog olarak tanımlansa da Psychedelic'ten beslenen yapısı, Folk'un izlerini takip eden anlayışı ve yırtıcı yanlarıyla ilgi çekici olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Tam olarak olmasa da konsept bir albüm olarak da düşünülmesi gerekiyor The Road'un. Temelde belirgin bir konunun gidişatı üzerine çeşitlemelerin yer aldığı albümde müzikal bütünlüğün varlığı da bu düşünceyi destekliyor. Darmadağınık ve karmaşık kompozisyonların ardından gelen melodik ve tempolu ritimler üzerine yüklenen vokal ile birlikte makul bir konsept albüm anlayışı oluşturuyor.

Bazı noktalarda İrlandalı grup Magna Carta ile benzeşir gibi görünüyor Quiet World. Vokalin, Lord Of The Ages'daki konuşma bölümleri gibi birkaç hikaye anlatımı var bu albümde de. Flüt, saksafon, trompet gibi aletlerin varlığı ise Magna Carta'dan tamamen koparıyor Quiet World'ü. 

Benzersiz, muhteşem, efsanevi ya da enfes albümlerden biri değil elbette The Road. Pek çok yanıyla eksiklik hissi de uyandırabiliyor belirli noktalarda. Ama 70'lerin değişik havası ve farklılaşan yapısı içerisinde kendine yer bulabilmiş, günümüzde de değerini kanıtlamış albümlerden biri. Özellikle Steve Hackett'ın Genesis öncesinde neler yaptığını merak edenler için biçilmiş kaftan. 

QUIET WORLD

Steve Hackett / Elektrik Gitar, Akustik Gitar, Armonika

John Hackett / Akustik Gitar

Gill Gilberts / Vokal

Sean O'Mally / Davul

Eddy Hines / Flüt, Saksafon

Dick Driver / String Bass, Elektrikli Bass

Phil Henderson / Piyano, Trompet, Org, Vokal

John Heather / Akustik Gitar, Vokal

Neil Heather & Lea Heather / Söz & Müzik

THE ROAD

01 - The Great Birth 2:28

02 - First Light 4:18

03 - Star 2:36

04 - Hang On 0:44

05 - Loneliness and Grief 5:08

06 - Christ 6:55

07 - Body to the Mind 3:00

08 - Traveller 2:37

09 - Let Everybody Sing 2:19

10 - Children of the World 2:13

11 - Chant (Change of Ages) 0:34

12 - Love is Walking 3:36

Second Hand / Death May Be Your Santa Claus (1971)

Temel yanılgı, Pychedelic Rock ile Progressive Rock arasında keskin bir çizgi olduğunu düşünmekten kaynaklıdır. Pek çok noktada ikisi birbirinden fena halde ayrı gibi görünse de Second Hand dinlediğinizde arada ne sınır, ne de çizgi kalır. İki tür arasındaki keskin hatları alaşağı ederek sanki tek bir türmüş gibi algılamanızı sağlayacak kadar hem de.

1965 yılında The Next Collection adıyla kuruluyor grup. 1968 yılına kadar bu isimle devam ediyorlar ama albüm anlaşması imzaladıklarında, yapımcı firma ismin herhangi bir toplama albümle karıştırılmalarına olanak tanıyacağı için ismi değiştirmelerini istiyor. Grup, adını Moving Fingers'a çeviriyor ama sonradan fark ediyorlar ki bu isimde zaten bir grup mevcut. Tekrar isim değişikliğine gidiyorlar ve Second Hand doğuyor. Hemen ardından da ilk albüm Reality'i kaydediyorlar. Bu albüm fazlasıyla Psychedelic öğeler içeriyor. Progressive Rock ile en ufak bir bağlantısı yok bile denilebilir rahatlıkla. Reality fazlasıyla kaliteli bir albüm olmasına rağmen ticari anlamda popülerliği yakalamayı başaramamıştı. Doğal olarak da uzun süre gözden kaçan bir değere dönüştü. Second Hand ise ikinci albümü kaydedebilmek için 3 yıl beklemek zorunda kaldı, Reality yüzünden. 

Albümün hemen öncesinde yapımcı firmayı değiştirip Mushroom Records'a geçtiler. Kadroda da bazı değişiklikler yaşandı. Death May Be Your Santa Claus, çok kısa bir süre içerisinde kaydedildi. İlkinden daha iyi bir albüm ortaya çıkmıştı. Ama albümde kısa süre sonra, nedendir bilinmez, isimlerini Chillum olarak değiştirip son bir albüm daha kaydettiler ve dağıldılar.

Death May Be Your Santa Claus, türler arası geçişin ve birleşim en iyi örneklerinden biri olarak kabul edilebilir. Albümü nasıl dinlemek istiyorsanız tamamen öyle duyuyorsunuz. Psychedelic Rock olarak koşullanarak dinlerseniz farklı bir şey duymazsınız. Progressive Rock derseniz, sonuna kadar öyledir. Kendilerine has bir yapıları olmakla birlikte bazı kaynaklarda Arthur Brown'dan çok etkilendikleri ve onun karanlık, belirsiz ama muhteşem düzenlemelerine yakışır tarzda parçalar kaydettikleri söylenir. Gerçekten de tarif edildiği şekilde görebilirsiniz albümü. Ama kendilerine ait bir müzikal anlayış geliştirdikleri de belirgin noktalarla öne çıkar. Her anında kararsızlık yaşatan, nereden başlayıp nerede bittiğini anlayamadığınız, bittiğinde tekrar tekrar dinlemek isteyeceğiniz türde albümlerden biridir Death May Be Your Santa Claus.

SECOND HAND

Ken Elliott / Org, Mellotron, Vokal, Piyano

Kieran O'Connor / Davul, Vurmalılar, Vokal, Vibraphone

George Hart / Bass, Keman, Vokal

Moggy Mead / Gitar

Rob Elliot / Vokal

DEATH MAY BE YOUR SANTA CLAUS

01. Death May Be Your Santa Claus (2:38)

02. Hangin' on an Eyelid (4:19)

03. Lucifer and the Egg (7:48)

04. Somethin' You Got (2:54)

05. Dip It Out of the Bog Fred (*) (1:37)

06. Baby R U Anudda Monster (*) (3:20)

07. Cyclops (6:29)

08. Sic Transit Gloria Mundi (1:00)

09. Revelations Ch. 16, Vs. 9-12 (3:35)

10. Take to the Skies (2:03)

11. Death May Be Your Santa Claus (Reprise) (5:20)

12. Funeral (3:00)

Andromeda / Andromeda (1969)

Fuzzy Duck'ta bahsi geçmişken Andromeda ile devam edelim. 1968 yılında The Attack grubundan ayrılan John DuCann yeni bir grup kurma peşine düştüğünde Mick Hawksworth ve Jack Collins'i buluyor. Önce The Five Day Week Straw People adında nefis bir Psychedelic Rock albümü kaydediyorlar. Ama bu tek albümlük bir proje olarak kalıyor. Üst aşama olarak düşündükleri yeni bir grup olan Andromeda'yı kuruyorlar. Fakat Collins gruptan ayrılıyor. Yerine ise Ian McLane geliyor. Du Cann ile Hawksworth, bir önceki gruplarından gelen Psychedelic deneyimini daha ileriye taşıyıp Jazz, Hard Rock gibi türlerle birleştiriyor ve temelde Proto-Prog diyebileceğimiz bir albüm kaydediyorlar.

Albüm kaydı da yılan hikayesi misali bir hal alıyor bu arada. Efsane yapımcı John Peel ve RCA işin içine giriyor önce. Collins'in ayrılması ile birlikte Peel anlaşmayı feshediyor. Grup bu arada Black Sabbath ile turneye çıkıyor ve oldukça başarılı bulunuyor. The Who'nun gitaristi Pete Townshend de Andromeda'nın albümü için yapımcı olmaya niyetleniyor. Ama hepsi boşa çıkıyor ve 1969 yılında albümü kendi çabalarıyla kaydedip yayınlıyorlar. Albüm, döneminde eleştirmenler tarafından fazlasıyla başarılı bulunurken, ticari anlamda tam bir hayal kırıklığı yaratıyor. DuCann albümden sonra gruptan ayrılıp Atomic Rooster'ı kurmak için Vincent Crane ve Carl Palmer ile çalışmaya başlıyor.

Diğer elemanlar birkaç gitarist ile çalışıp grubu devam ettirmek isteseler de en sonunda pes ediyorlar. Hawksworth Fuzzy Duck'ı kurmak için yola çıkarken Ian McLane ise Ray Owen's Moon'a katılıyor. Doğal olarak da elimizde yine, tek albümlük olmasına üzüldüğümüz gruplardan biri kalıyor. 

Psychedelic'ten beslenen yapısıyla pek de farklı bir şey yapmıyormuş izlenimi yaratsa da aslında iş tam olarak öyle değil. Andromeda, uzun varyasyonlarla bezeli, ilerlemeye açık bir albüm. Az önce de belirttiğimiz gibi Jazz'ı da içine alarak çıtayı fazlasıyla yükseltiyor ve Hard Rock'la birleştirip daha sert bir tarza doğru yöneliyor. İngiliz tipi Progressive Rock'ın öncülü olması ve Proto-Prog olarak anılması tam da bu yüzden. Atomic Rooster'ın bilinirliğinin Carl Palmer sayesinde olduğunu düşünsek de DuCann gitarının o başarıdaki yeri yadsınamaz. Andromeda'da John DuCann'in neler yapabileceğini, nereye gidebileceğini rahatlıkla görebiliyorsunuz. Tabi Hawksworth ve McLane'i bunun dışında tutmak hiç doğru değil. 3 kişilik bir grup olarak hepsi yapabileceklerinin en iyisini yapmışlar gibi duruyor.

Oldukça güçlü bir sound'a, hızlı ve tempolu bir ilerleyişe, insanı müziğin içine hapseden bir dokuya sahipler. Arşivlerdeki yerini fazlasıyla hak eden gruplardan biri yani Andromeda. 

ANDROMEDA

John DuCann / Gitar, Vokal

Mick Hawksworth / Bass, Vokal

Ian McLane / Davul

ANDROMEDA

01 - Too Old 5:00

02 - Day of the Change 5:04

03 - And Now the Sun Shines 4:01

04 - Turn to Dust 6:52

05 - Return to Sanity 8:32

06 - The Reason 3:33

07 - I Can Stop the Sun 2:10

08 - When to Stop 8:43

Máquina! / Why? (1970)

60'lı ve 70'li yılların teknik yetersizlikleri, zorlayıcı koşulları altında müzik yapmak zor gibi gelebilir. 68 Öğrenci Hareketleri ile başlayan süreçte bazı konularda değişiklikler ve kazanımlar olsa da kaydedilen pek çok albüm, pek çok şeye rağmen kaydedilmiş sayılır. Amerika'daki rahatlığı bunun dışında tutuyoruz elbette. Konu Avrupa'yı kapsıyor esasen. Yukarıdaki koşullara bir de Franco Diktatörlüğü'nü ekleyin. İspanya'da 70'lerin ortalarına kadar müzik yapmanın ne kadar zor olduğu anlaşılabilir. Franco'nun 1975 yılındaki ölümü ile birlikte daha rahat bir ortama kavuşan İspanyolların içinden hem de 1969 yılında çıkmış bir grup Máquina!.

Diktatörlüğün olduğu bir ortamda Underground olmadıklarını da kimse iddia edemez. Tarihsel sürece bakıldığında yüksek ihtimalle de İspanya'nın ilk underground rock grubu olarak tanımlayabiliriz Máquina!'yı. Özetle çok zor zamanlarda, zor koşullar altında kurulup, üstüne bir de albüm kaydetmeyi başarabilmişler. Albümün adının Why? olması da olan bitenlere bir tepki. İşin daha hoş tarafı, Barcelona çıkışlı grubun Why parçasına karşılık, Madrid'de kurulan dost / kardeş grup Tapiman'dan geliyor; Don't Ask Why.

5 kişiden oluşan grup kendine özgü bir Psychedelic Rock / Progressive Rock bileşimine imza atmayı başardı. 2 Lead Gitarın sık sık öne çıktığı parçalarda dengeyi Hammond org ile sağladılar. Parçalar beklentinin çok üzerinde bir şekilde gelişip değişirken, farklı kültür ve kökenlerden besleniyor olmaları başka bir ayrıcalık yaratıyordu. Sadece bu özellikleri ile bile Progressive Rock içerisinde isimleri rahatlıkla anılabilir. Her ne kadar pek çok çevre tarafından Proto-Prog olarak adlandırılsalar da İspanya'nın ilk Progressive gruplarından biridir demek de yanlış olmaz.

Belirtmek gerekir ki grubun daha sonra canlı olarak kaydettikleri ama Live olarak anılamayacak bir albümü daha var. Bu albüm ilki ile hiç benzeşmiyor. Bundaki en büyük etkinin grubun 2 gitaristinin de ayrılmış olmasından kaynaklı olduğu aşikar. Daha Blues'a yakın ama Chicago Transit Authority tarzını da fena halde andıran bir albüm olduğu için kişisel olarak pek beğenmediğimi de belirteyim.

Tek albümle kalmış olmalarına gerçekten üzüldüğümüz gruplardan da biridir. Yine de bu tek albüm bile kendini defalarca dinleten, dinledikçe bambaşka keşifler yapmanızı sağlayan türden. Keyfini çıkarın!

MÁQUINA!

Enric Herrera / Hammond Org, Piyano

Jordi Batiste / Bass, Vokal

Lluís Cabanach / Bass, Wah-Wah, Gitar

Josep María Vilaseca / Davul

Josep Maria París / Gitar, Fuzz Gitar

WHY?

01 - I Believe 4:11

02 - Why? 11:52

03 - Why (Continuació) 12:58

04 - Let Me Be Born 3:03

Family / Music in a Doll's House (1968)

Hikaye 1962 yılında John Charlie Whitney tarafından kurulan The Farinas ile başlıyor. Jim King, Harry Ovenall ve Tim Kirchin'in de dahil olduğu grup Rhythm & Blues yaparak ilerlemeye başlıyor. Ufak tefek yerlerde çıktıkları konserlerin ve kaydettikleri tek 45'lik dışında çok büyük bir başarıya imza atamıyorlar. Ama işler 1965 yılında Kirchin'in yerine Ric Grech'in gelmesiyle değişmeye başlıyor. Bir yıl sonra da gruba vokal olarak Roger Chapman dahil olunca kadro tamamlanmış oluyor.

The Farinas olan isimlerini önce Roaring Sixties, biraz başarı kazandıktan sonra da albümün öncesinde Family olarak değiştirdiler. O sırada kadroda da küçük bir değişiklik yaşandı ve Ovenall'un yerine Rob Townsend gruba dahil oldu. Kaydettikleri single epeyce başarılıydı ve yapımcılığını Traffic'ten tanıdığımız Dave Mason'un yapacağı bir albüm anlaşmasına imza attılar. Chapman'ın gruba katıldığı zamandan itibaren grubun müzikal anlayışı da değişip gelişmeye başlamıştı. Özel ve değişik bir gırtlağa sahip olan Chapman vokal tekniği ile de Family'e çok fazla şey katmaya daha en başından başlamıştı.

1968 yılında yayınlanan ilk albüm Music In A Doll's House, Chapman'ın başarılı vokal tekniğinin iyi bir örneği olarak ortaya çıkmıştı. Blues ve Folk kökeninden beslenen albümde Klasik Müzik ve Jazz etkileşimleri de bir hayli fazla. Bu nedenle de Proto-Prog diye tanımlanan türün içine giriyor. Albümdeki parçalar özelliksiz görünmekle birlikte müzikal olarak epeyce etkili ve farklı. Armonika ve Saksafon ile değişik yönlere giden hatta çoğunlukla evrilen parçalarda tempolu ve melodik yapının hemen üstüne, bir anda gökten düşmüş izlenimi yaratan Roger Chapman vokali dahil olduğunda kendinizi boyutlar arası bir yerde bulabiliyorsunuz.

Kısa süreli parçalarda o güne dek pek fazla keşfedilmemiş, müzik adına radikal fikirler bir hayli fazla. Psychedelic etkileşimlere de rastladığımız albüm, ilerici bir tarza da sahip. Gerçekten de (yeni yeni ortalığa çıkmaya başlayan King Crimson gibi grupları ayrı bir yerde tutarak) Progressive Rock'ın oluşum sürecine katkı sağlayan başarılı kayıtlardan biri Music In A Doll's House. Albümde Chapman vokalinin bazı yerlerde fena halde Gentle Giant tarzı vokali, bazı yerlerde Genesis tarzı vokali andırdığını belirtmeden geçmeyelim.

FAMILY

Roger Chapman / Vokal, Armonika, Tenor Saksafon

Rick Grech / Bass, Keman, Çello, Vokal

Jim King / Tenor Saksafon, Soprano Saksafon, Armonika, Vokal

Rob Townsend / Davul, Vurmalılar

John Whitney / Gitar, Steel Gitar

MUSIC IN A DOLL'S HOUSE

01 - The Chase 2:13

02 - Mellowing Grey 2:47

03 - Never Like This 2:20

04 - a. Me My Friend 2:20

        b. Variation on a Theme of Hey Mr. Policeman 0:08

05 - Winter 2:25

06 - a. Old Songs New Songs 4:20

        b. Variation on a Theme of The Breeze 0:34

07 - Hey Mr. Policeman 3:10

08 - a. See Through Windows 3:45

        b. Variation on a Theme of My Friend 0:10

09 - Peace of Mind 2:20

10 - Voyage 3:36

11 - The Breeze 2:47

12 - 3 x Time 3:50

Whalefeathers / Declare (1969)

1969 yılında Cincinati, Ohio'da kurulan Whalefeathers,  Blues ve Psychedelic'ten beslenen sağlam bir Hard Rock grubu. Etkin oldukları 3 - 4 yıllık süre içerisinde 2 albüm kaydedebilmiş olan grup, Progressive Rock'ın da içine dahil edilmesi gerekenlerden. Grup hakkında biyografik bilgiye sahip değiliz çok fazla. Ortamda pek kalmamış ama kalamadıkları o süreyi iyi şekilde değerlendirip 2 tane Proto-Prog albüm kaydetmeyi başarmışlardır.

Her iki albümün de devasa boyutlarda etkileri yok belki yine de Amerika, Psychedelic ve Blues egemenliği altındayken hem her iki türden de beslenip hem de işi birkaç adım daha ileriye götürebilen enteresan grupların başında geliyor Whalefeathers. 

Klavyenin fazlasıyla ön plana çıktığı parçalarda, gitar da azımsanmayacak bir yere ve etkiye sahip. Bazı parçalarda her iki enstrümanın birlikteliği gerçekten de göz dolduruyor. Sıkıcı olmaktan bir hayli uzak olan parçalarda gitarın soloya başladığı her yerde kendinizi müziğin karanlık dehlizlerinde kaybeder duruma geliyorsunuz.

Çok başarılı ve farklı özelliklere sahip olmayan vokal anlayışı ve tekniği ile vokalin müzik içerisinde kaybolmasını rahatlıkla sağlamışlar. Böylelikle parçalar içinde kopukluklar yaşamıyor, beklentilerinizden çok farklı tınılar duyuyorsunuz. Ama bu demek değil ki vokal çok kötü! Hayır, değil elbette. Sade ama parçalara uyan bir vokalden bahsediyoruz.

Bazı parçalarda zaman zaman Jefferson Airplane etkileri hissedilse de bunun ötesine geçip farklı bir yapı oluşturmayı başarabilmişler. Psychedelic Rock'ın Blues ve Folk'la birleşip ilerlemeci bir mantığı benimsediği şarkılar dinlemek istiyorsanız, Whalefeathers bu konuda yetkin albümlere sahip. Grup 1973 yılında dağıldıktan sonra, elemanların pek çok müzisyenin arkasında çalığı, başka gruplar da kurduğu düşünülünce enstrüman kullanımının da yeterli düzeyde iyi olduğunu söylemek yanlış olmaz. 

Belirtmekte fayda var ki, kimi parçalar arasında keskin geçişler bulunurken kimilerinde ise hangisinin bitip hangisinin başladığını bile ayırt etmekte güçlük çekiyorsunuz. Birbirini tamamlayan ya da kopması gerektiği yerde hiç beklemeden başka yere giden parçalar bunlar. Yaratıcı ve değişik özelliklere sahip grup ya da albümler konusunda Amerika, İngiltere, Fransa, Almanya gibi ülkelerle pek aynı seviyede değil. Ama Whalefeathers bu konudaki çıtayı az da olsa yukarı taşımayı başarıyor.

WHALEFEATHERS

Stephe Bacon / Vurmalılar, Vokal, Timpani

Ed Blackmon / Klavye, Vokal

Michael Jones / Gitar, Vokal

Roger Sauer / Bass, Vokal

Leonard LeBlanc / Bass, Vokal

Mike Wheeler / Gitar, Bass

DECLARE

01 - Declare - Prelude 3:55

02 - Lost Dimension 7:12

03 - Know Thyself 2:51

04 - Imagine 3:02

05 - Omaha 5:35

06 - Please Me for a While 5:15

07 - Invention Sequence 3:38

08 - Love Can't Be Wrong 3:42