Klan / Mrowisko (1971)

70'lerde Doğu Bloku'na dahil olan Polonya'dan çıkma ilginç ve muhteşem gruplardan biri de Klan. 90'lı yıllardan sonra yeniden birleşip albümler yayınlasalar da tek albümlü efsaneler listemize girebilmesi için o albümleri rahatlıkla yok sayabiliriz. O kadar iyiler yani. Hatta o kadardan da fazla olabilirler.

1969 yılında Varşova'da Marek Allaszewski tarafından kurulan, Jazz Rock ve Fusion (büyükçe bir miktar da Progressive Rock) yapan grup 4 kişiden oluşuyor. Kuruldukları yıl oldukça belirgin ve Polonya gibi dışa kapalı bir ülkeden beklenmeyecek kadar sağlam bir Psychedelic Rock yapıyorlardı. O kadar iyiler ki bu konuda, Klan'ı karşılaştırmak için karşısına Vanilla Fudge'ı hiç düşünmeden çıkarabilirsiniz. 

1970 yılı başlarında dörtlünün en büyük sıkıntısı söz yazımı ve besteler üzerineydi. Kendilerine ait bir EP çıkardıktan hemen sonra söz yazarı ve besteci  Marian Skolarski gruba dışarıdan destek vermeye başladı. Birlikte epeyce bir süre çalıştılar ve çıkan sonuç 1971 yılında Mrowisko adıyla vücut buldu. Birbirini tamamlayan ya da takip eden parçalardan oluşuyordu albüm. Konsept albüm kategorisinde değerlendirilmese de aslında tam da o kategoriye girmesi gerekenlerden biri.

Albüm fazlasıyla underground öğeler içerirken, yukarıda da bahsettiğimiz gibi Psychedelic Rock'tan ilham alarak ilerliyor. Parçaların bazı bölümlerinde iş Jazz Rock'a ve hatta Fusion'a kadar gidiyor. Bu noktada belirtmek gerekir ki Klan'ın müzikal anlayışını tanımlama konusunda pek çok farklı görüş var. Fusion'a dahil eden çoğunlukta olsa da tam olarak Fusion demek doğru da sayılmaz. Jazz Rock tanımlaması da yetersiz kalıyor albüm için. Progressive Rock genel janrı içerisine almak daha mantıklı gibi duruyor. Çünkü sadece Jazz veya Psychedelic alt yapısı kullanılmıyor albümde. Experimental bölümlerden Folk'a, uzun ve derin pasajlardan kısacık melodilere kadar pek çok şeyi içinde barındırıyor. Özellikle de ritim bölümünün coştuğu bazı anlarda müzik Jazz ya da Psychedelic'ten tamamen farklı bir yöne doğru yol alıyor. Psychedelic Jazz Progressive diye bir tür üretip oraya soksak hiç fena olmaz aslında :)

Bu son paragraftan da anlaşılacağı üzere Mrowisko albümünün ve Klan'ın gerçekten de kendine has bir yapısı var. Dolayısıyla, içine dahil oluğu türe takılmadan dinlemek yerinde bir karar olur.

KLAN

Marek Alaszewski / Gitar, Lead Vokal

Maciej Gluszkiewicz / Piyano, Org

Roman Pawelski / Bass

Andrzej Poniatowski / Davul, Vokal

MROWISKO

01. Sen - A Dream (3:17)

02. Kuszenie - Temptation (3:29)

03. Nerwy Miasta - The Nerves Of Cities (3:31)

04. Senne Wędrówki - Wandering Dreams (3:52)

05. Taniec Wariatki - The Madwoman's Dance (2:02)

06. Taniec Czterech - The Four Men's Dance (1:37)

07. Na Przekór - Against Everything (2:16)

08. Nasze Myśli - Thoughts (5:10)

09. Mrowisko - The Hive (4:15)

10. Pejzaż Z Pustych Ram - Landscape Of Empty Frames (4:31)

11. Taniec Głodnego - The Starvelling's Dance (2:24)

12. Epidemia Euforii - Epidemic Euphory (3:46)

13. Sen - A Dream (1:49)

Riverside - Shrine of New Generation Slaves (2013)

Yok efendim İngiliz rock müziği şöyledir, Avusturya’nın romantik klasik müziğe etkileri böyledir, efendime söyleyeyim Bayburt’un kübizm akımına katkıları şunlardır derken sanatı bile önyargılara buladık. Ben de biraz buna katkıda bulunayım: Polonya, progressive/psychedelic müziğe ‘gri’ ruhuyla pek çok değerli iş kazandırmış bir memleket. SBB, CzesŁaw Niemen, Abraxas ve Gru gibi pek çok şahane grup/sanatçı biliyoruz Polonya’dan. Riverside ise son on yılda çıkardığı beş albümle hem saydığım grupların hem de günümüz progressive / melodik müzik yapan grupların arasından sıyrılmış ve şanını yürütmüş bir durumda. Malumunuz bu aralar bu tarz müzik yapan yeni ve yaratıcı gruplar bulmak zor, eskilerin de artık doğal olarak –bir yaştan sonra prostat, müziğin önüne geçiyor tabii- üretken olamadığını söylemek mümkün.

Second Life Syndrome (2005) ve Rapid Eye Movement (2007) albümleriyle kendilerini kanıtladılar ve bu çorak topraklara mağrur bir çınar gibi… Sınırsız melodilerle bezeli ve günümüz rock müziğinin de nimetlerinden fazlasıyla faydalanarak oluşturdukları, hepsi birbirinden sağlam yapılı albümler yaptılar. Grubun bir yanına özellikle dikkat çekmek zor, tüm elemanları kendilerine ait işi çok iyi yaptığı için, fakat illa da bir kahraman yaratmak gerekiyorsa o da Mariusz Duda olacaktır ki herkesin vocal kullanımının ve bas melodilerinin birbirine benzediği 2010’lu yıllarda böyle yaratıcı şeyler duymak pek güzel, pek hoş. İlk üç albümde hafif bir sound benimsedikten sonra 2009 yılında çıkardıkları Anno Domini High Definition albümüyle müzikal yoğunluklarından ödün vermeden biraz daha yırtıcı ve vurucu (canım Türkçe’m) hale geldiler.

Gelelim birkaç gün evvel çıkmış olan Shrine Of New Generation Slaves’e. Grup genel karakteristiğini bozmamış tamam ama biraz Steven Wilson, biraz modern İngiliz rock falan derken kafalar karışmış ama çok da fena olmamış. Daha çok akılda kalıcı olmak için daha az melodi, daha çok konserde çalmalık iş. Albümün haberi ilk geldiğinde Celebrity Touch şarkısını önden yollamışlardı, dinlediğimde eyvahlar ettim Anathema’nın yaptığı hatayı mı yapacaklar diye. Neyse ki albümün en kötü şarkısıymış kendisi The Depth of Self-Delusion ile beraber. Ama albümün geri kalanı her ne kadar bahsettiğim ve pek hoşlanmadığım şu tarza eğilimli olsa da oldukça dolu ve kaliteli. Escalator Shrine ve Deprived ise harika olmuş diyebilirim. Şansıma albümün deluxe versiyonu elime geçti, ekstra olarak koydukları Night Session bölümünde ambient sanatının şahbazlığını yapmışlar, eğer seviyorsanız o tarzı, kaçırmayın. Sonuç olarak dinleyin, büyük ihtimalle beğeneceksiniz; şimdiye kadar Riverside dinlemediyseniz bunu kenara koyun, Second Life Syndrome albümüne buyrun.

1. New Generation Slave (4:17)
2. The Depth Of Self - Delusion (7:39)
3. Celebrity Touch (6:48)
4. We Got Used To Us (4:12)
5. Feel Like Falling (5:17)
6. Deprived (8:26)
7. Escalator Shrine (12:41)
8. Coda (1:39)