Bijelo Dugme - Turneja 2005: Sarajevo-Zagreb-Beograd

Balkanlardan gelen progressive rüzgarının etkisiyle ülkemizde bir süre sağanak halinde Bijelo Dugme görülecek. Ülke büyük sevinçle karşıladı bunu. Sormayın sormayın. Bijelo Dugme eşliğinde danslar ediliyor, ateşlerden atlanıyor. Derdi tasayı unuttuk. Aman aman. Balkanlardan ülkemize gelen progressive esintileri eksik olmasın. 

Zaytung haberi niteliğindeki girişimi ''öhöhöhöm'' diyerek toparlıyım, devam edeyim. Balkanların güzel ülkesi Yugoslavya'dan kopmadan gelen bir grup Bijelo Dugme. Yugoslovya için 70'ler ve 80'lerde özgürlük, barış gibi anlamlar yüklenmiş bu güzel gruba. 

Grupta çok tanıdık bir isim var. Goran Bregoviç. Grupta ritim gitar çalıyor. Emir Kustrica filmlerinden hatırlayacağınız melodiler işte bu müthiş gruptan çıkmıştır. Arizona Dream'in müziklerini hatırlayın. Sahnelerle bütünleşen ve insanı fena halde etkisi altına alan müzikleri unutmak mümkün mü? O filmin Bregoviç'e ait olan müzikleri Bjelo Dugme'nin şarkılarının biraz farklı versiyonlarıdır. Yeri gelmişken filmi de izleyin müzikleri de dinleyin derim. 

Grubun solisti olan Zeljko Bebek'in muhteşem bir sesi vardır. Diğer vokalleri olan Islamovic, Vojičić  ile müthiş zevkli parçalar ortaya çıkarıyorlar. Soloları ve ritmi başarılıysa bir grup daha ne istenir ki. Stüdyo albümlerinin ilk birkaçı daha yoğun etnik melodiler ve biraz da progressive rock ritimleri içermekte. 80'li yılara doğru daha çok distorsiyon kullandıkları görülüyor. Albümlerin bütününe bakınca grubun elemanlarının farklı kökenlere sahip olmasına rağmen ortak bir müzikal ifade biçimi yakaladıklarını görebiliyoruz. Bütünlüğü hiçbir zaman bozmamış bir grup bu. Yansıtmak istediklerini verebiliyorlar. Stüdyo albümleri şöyle:

1974 - kad bi' bio bijelo dugme 
1975 - šta bi dao da si na mom mjestu
1976 - eto! baš hocu!
1979 - bitanga i princeza 
1980 - dozivjeti stotu
1983 - uspavanka za radmilu m.
1984 - kosovka djevojka
1986 - pljuni i zapjevaj moja jugoslavijo
1988 - ciribiribela

Her birini sıkılmadan dinleyebilirsiniz. Ben her albümden şarkılar içeren canlı performans kaydını dinleyin bi' derim. Led Zeppelin, Deep Purple etkileri balkan havalarıyla karışınca ortaya çıkan şey için Bjelo Dugme budur işte dersiniz. Grubun şarkıları enerjik değil, son zamanlara doğru baya bir arabeskleştiler bile diyebilirim. Za Esmu, Selma, Lpe Cvatu, A i ti me iznevjeri, Ne spavaj mala moja muzika dok svira... gibi parçalarına birincilik telini veriyorum. 

İyi dinlemeler. Ben bir balkan rock'n roll'u yapıyım, yazı bitsin de ortalığı tozutsam diye sabırsızlanıyordum. Hobaa.  

jer to je mala moja rock'n'roll
rock'n'roll rock'n'roll...
mala to je rock

Turneja 2005: Sarajevo-Zagreb-Beograd

DVD 1: 
1. Lazes 
2. Za Esmu 
3. Meni se ne spava 
4. Jer kad ostaris 
5. Da te bogdo ne volim 
6. Padaju zvijezde
7. Aiaio radi radio
8. Nakon svih ovih godina
9. Sta ima novo
10. Ćiribiribela
11. Kada odem kad me ne bude
12. Ako ima boga
13. A i ti me iznevjeri
14. Napile se ulice
15. Selma
16. Ipak, pozelim neko pismo
17. Da sam pekar
18. Ne spavaj mala moja muzika dok svira
19. Sve će to mila moja prekriti ruzmarin, snjegovi i sas
20. Ako mozes zaboravi
21. Na zadnjem sjedistu moga auta
22. Ha ha ha
23. Dozivjeti stotu
24. Sanjao sam noćas da te nemam

DVD 2: 
1. A, milicija trenira strogoću
2. Pristao sam biću sve sto hoće
3. Lose vino
4. Evo zakleću se
5. Ruzica si bila sada vise nisi
6. Ima neka tajna veza
7. Tako ti je mala moja kad ljubi Bosanac
8. Lipe cvatu, sve je isto ko i lani
9. Đurđevdan
10. Hajdemo u planine

Bonus: Bijelo dugme za kafanu 
11. Dzej - Napile se ulice
12. Verica Serifović - Ako ima boga
13. Usnija Redzepova - A i ti me iznevjeri
14. Dara Bubamara - Zamisli
15. Dragana Mirković - Na zadnjem sjedistu moga auta
16. Stoja - Meni se ne spava
17. Petar Graso - Ćiribiribela

BIJELO DUGME

 Goran Bregović / guitar
- Alen Islamović / vocals
- Mladen Tifa Vojičić / vocals
- Zeljko Bebek / vocals
- Điđi Jankelić / drums, percussion
- Milić Vukasinović / drums
- Laza Ristovski / keyboards
- Vlado Pravdić / keyboards
- Zoran Redzić / bass
with:
- Daniela Radkova Aleksandrova / back vocals
- Ludmila Radkova Traykova / back vocals
Orkestar za svadbe i sahrane
Klapa Nostalgija
- Zeljko Savić / Bregović's stage assistant

Bijelo Dugme - Kad Bi' Bio Bijelo Dugme (1974)

Çok uzun zaman önce plak çalarım çalışırken elime geçmişti bu albüm. Kapağa bakıp 70'li yılların o salak pop/disco albümlerinden biri sandıydım da getiren arkadaş "olm şaane bi albüm" dediydi. Böyle salak bi kapak kullanan elemanlardan progressive rocker olmaz diye geçirmiştim içimden de yanılmışım. Ha, dehşet bi albüm de değil şüphesiz bu (ikinci albümleri dehşetin de ötesinde bi başyapıttır belirtelim; Šta Bi Dao Da Si Na Mom Mjestu (1975)) ama beğenmeyen de çıkmayacaktır pek. Başta dile alışmak zor oluyor. Yugoslavca sonuçta. Sık dinlediğimiz bi dil değil. Ama müzik zaten alıp götürüyor seni, Zeljko Bebek'in vokali de ayrı bi güzellik tabi.

Bugüne dek niye atlamışız sorusu sorduran gruplardan ve albümlerden biriyle karşı karşıyayız anlayacağınız. Yugo biraderlerde daha iyileri de var ama Bijelo Dugme'nin (Beyaz Düğme) yeri de bi başka. Hem dünya müziğine de ekstra bir armağanları var; Goran Bregovic. Şimdilerde etnik müzikle pop alaşımlarını birleştiren arkadaşımız bu gruptan yetişmedir. Fakat Bijelo Dugme ile Bregovic müziği hiçbir benzerlik de göstermez. Bu neyin göstergesidir isteyenlerle tartışırız. :)

İlk parça Kad Bi' Bio Bijelo Dugme 10.23'lük şaane bi parçadır (ulen referans noktası vermeden şaane demek de pek yakışmıyor bu saatten sonra ama idare ediceksiniz artık). Üzerine konuşmaya çok da gerek yok. Dinleyen anlar ne demek olduğunu. İkinci parçanın girişi öyle bi hava yaratıyor ki ben her seferinde kendimi Chicago'da saçma salak bi barda uyuklarken buluyorum kendimi. Alkolden kafamı kaldıracak durumda değilim ve bi anda fonda acayip bişey çalıyor. Vokal girince önce bi bu ne lan Chicago'da böyle bi dil yok diyorum kendi kendime ama müzikle birlikte o etk ide kayboluyor. Selma ise o dönemin en ünlü aşk baladlarından. İsimden dolayı komik gelmekle birlikte fena etkiler bırakan bi parçadır. Selma ve Progressive Rock! :) Patim Evo Deset Dana ise benim favori parçam bu albümde. Bregovic'in harmonikasıyla başlıyor ve adamların her şekilde dünya müziğinin içinde yer aldıklarının kanıtı. Ritimleri Heep ritimleri ile benzeşiyor da belki o nedenle benim favori parçam. Tam anlamıyorum ama "iii... iiyyyaaaa... isinaaa paina paina paina packi.. aslında ti i ja iz inata inata inata ... diyomuş bu arada) gibi bi bölüm var parçanın ortasında bayılıyorum ben o kısma.

Biricik karıma armağan ediyorum ben bu albümü. Hem oğlumuzu dünyaya getirdiği hem de her şeyiyle yanımızda olduğu için. Dinleyin işte be!..

BIJELO DUGME

Goran Bregović / Gitar, Harmonika

Željko Bebek / Vokal

Zoran Redžić / Bass

Goran "Ipe" Ivandić / Davul

Vlado Pravdić / Hammond Org, Moog Synth, Piyano & Elektrikli Piyano

KAD BI' BIO BIJELO DUGME

01 - Kad bi' bio bijelo dugme (10:23)

02 - Blues za moju bivsu dragu (6:23)

03 - Ne spavaj mala moja muzika dok svira (2:30)

04 - Sve cu da ti dam samo da zaigram (4:04)

05 - Selma (6:09)

06 - Patim evo deset dana (4:51)