Silver Apples - Contact (1969)

Simeon Coxe ve Dan Taylor, The Overland Stage Electric Band adıyla New York dolaylarında düzenli olarak çalan bir grubun solistiyken, bir gün 40’lardan kalma bir osilatör ile takılmaya başlayınca, üç gitaristin grubu terk etmesiyle ile başbaşa kalırlar. İsimlerini Silver Apples olarak değiştirerek yollarına devam eden duo, Kapp records ile anlaşarak 1968 yılında ilk albümlerini çıkarır.

Fazlasıyla çiğ ve düşük prodüksiyonla kotarılmış ilk albümleri kadar tutulmamış ve hatta dağılmalarına neden olmuş ikinci albümleri Contact ilk albümde olduğu gibi jazz, blues, funk arası gidip gelen davulların üzerine osilatörler ve synthlerin kakafonik seslerinin tekrarlaması ve vokaller/okunan sözler formülüne sahip. Bir bakıma krautrock/psychedelic gibi dursa da -tamamen dönemin tonlamaları ve prodüksiyonu ile de alakalı- uçuk sözlerin derinliksiz fakat gayet etkileyici tonlarda vokalize edilmiş olması da kakafoniye ve kaosa bir odun daha ekliyor. Bu arada grubun dağılması da en az kurulmasında payı olan cüretkarlıklarından kaynaklanıyor ve ön kapakta poz verdikleri kokpitten Pan-am logosunu silmedikleri için Kapp records davalık oluyor ve piyasaya süremedikleri üçüncü albüm ile tarihe gömülüyorlar.

Herkesin cayır cayır gitarlarla yardırdığı dönemde, günümüzde minimal (elektronika) olarak adlandırılan tarzın temellerini atan bir yaklaşımla icrat ettikleri tarzları yıllar sonra Almanların Krautrock’ı olarak karşımıza çıkmış ve genel olarak tekrara dayalı bu tarzın ekmeğini Can ve Neu ve niceler gayet güzel yiyebilmiş.

Neyse ki 1994 yılında Krautrock’ın ekmeğini yemekten usanmamış bir Alman firması tarafından lisanssız olarak basılan ilk iki albümleri ile tekrar dikkat çekmiş ve bir iki sene içerisinde tekrar toplanmaya karar vermişler. 1998 yılında Dan Taylor’un kömürlüğünden çıkardığı üçüncü albümleri The Garden’ı kayıtlarını toparlayarak piyasaya süren grup aynı sene turlamaya başlar. Tur otobüslerinin yoldan çıkmasına neden olan bir kaza sonrası boynu kırılan Taylor, 2004 yılına kadar iyileşme sürecinde kalır fakat eskisi gibi davul çalamaz. 2005 yılında kalp krizinden ölen Taylor sonrası Simeon tek başına çalmaya devam eder. 2020 yılında 82 yalında ölen Simeon, ölmeden önce 2016 yılında son Silver Apple albümü Clinging To A Dream’i kaydeder. 20 yıl sonra gelen o albümün eskileri aratmadığını rahatlıkla söyleyebilirim.

SILVER APPLES

Simeon Coxe / Elektronik Aletler, Vokal

Dan Taylor / Vurmalılar, Vokal

CONTACT

01. Oscillations (2:47)

02. Seagreen Serenades (2:53)

03. Lovefingers (4:10)

04. Program (4:05)

05. Velvet Cave (3:28)

06. Whirly-Bird (2:39)

07. Dust (3:42)

08. Dancing Gods (5:55)

09. Misty Mountain (2:38)

Jody Grind / Far Canal (1970)

Londra'da 1966 yılında kurulan Jody Grind, 2 albüm kaydedip dağılmış gruplardan biri. Tarihçeleri hakkında çok fazla bilgi yok ama grubun kuruluş kadrosunda daha sonraları Armageddon'da da karşımıza çıkacak olan Louis Cennamo bulunuyor. Bernie Holland, Pete Gavin ve tabi ki grubun kurucusu ve her şeyi olan Tim Hinkley'i de unutmamak gerekir.

İlk albüm One Step On'un muhteşemliği ve başarısının ardından Hinkley grup elemanlarını değiştirerek ikinci albüm For Canal'ı kaydediyor. İlk kadar iyi olmasa da başarılı bir albüm sayılan For Canal'ın ardından ise grup maalesef dağılıyor. Bazı kaynaklarda grubun dağılmasının en büyük sebebi olarak For Canal'ın ilkine oranla daha geride kalması olarak gösterilse de neredeyse tamamen bir tarz değişikliğine gidilen bu 2. albüm için böylesi acımasız bir yaklaşımda bulunmak da haksızlık olur.

One Step On'daki üflemeli çalgılar bu albümde tamamen ortadan kalktı. Doğaçlamaya yönelik anlayış ise yerini daha ölçülü, daha planlı programlı bir söz yazımı ve müziğe dönüştü. İlk albümün her yerinde hissedilen Psychedelic etkiler ise bir hayli azaldı ve daha Progressive bir yapı ortaya çıktı. Blues, Jazz, Folk gibi türler For Canal'ın her yerinde hissedilir durumda. Parçalara eşlik eden sert vokal yapıyı biraz sarsıyor gibi görünmekle birlikte çok büyük sorunlar da yaratmıyor. Gerçi Red Worms & Lice parçasında bunu gerçekten sorgulamaya başlayabilirsiniz. Parça, Bernie Holland'ın enfes şekilde çaldığı twin gitarla öne çıkan, adeta boşlukta bütün azametiyle süzülen bir yapıda. 

Jody Grind'e başlamak için doğal olarak ilk albümü tercih etmelisiniz. Psychedelic ve Folk etkilerinin hissedildiği albüm başyapıt olmasa da ortalamanın da oldukça üstünde. Kişisel sebeplerden dolayı Far Canal'ı daha çok seviyor olmamdan kaynaklı olarak ben buradan giriş yapmayı tercih ettim. Müzikal kalite açısından ise kabul etmek gerekir ki One Step On daha ayrı ve farklı bir kulvarda. Esasen grubun müzikal anlayışındaki değişikliği anlamak için her iki albümü de arka arkaya dinlemenin faydalı olacağına inanıyorum. Biri ötekinden kötü değil elbette, sadece sevdiğiniz türe ya da tarza göre sevdiğiniz Jody Grind albümü değişiyor.

JODY GRIND

Bernie Holland / Akustik Gitar, Elektro Gitar, Bass, Vokal

- Tim Hinkley / Hammond org, Piyano, Elektrikli Piyano, Vokal

- Pete Gavin / Davul, Vurmalılar

FAR CANAL

01. We've Had It (5:06)

02. Bath Sister (3:28)

03. Jump Bed Jed (7:14)

04. O Paradisio (7:31)

05. Plastic Shit (7:18)

06. Vegetable Oblivion (2:09)

07. Red Worms & Lice (7:23)

08. Ballad For Bridget (3:41)

09. Rock'n' Roll Man (4:31)

The Flock / The Flock (1969)

1966 yılında Chicago'da kurulan The Flock, kurulduğu yer ve dönemden rahatlıkla anlaşılabileceği üzere Jazz Rock üzerine yoğunlaşmış bir grup. Blood, Sweat & Tears'ın kazandığı ciddi ticari başarının ardından Jazz temelli Rock müziğin de para kazandırabileceğini fark eden yapımcılar birbiri ardına albüm anlaşmaları yapmaya başlayınca The Flock da bu furyadan faydalanıp bir anlaşma kapıyor. Chicago Transit Authority (nam-ı diğer Chicago) ile aynı ayda çıkardıkları albüm oldukça büyük ilgi de görüyor.

Diğer yandan her ne kadar Jazz tabanlı olsalar da yaptıkları müziği salt Jazz Rock adlandırmak da son derece yanlış olur. Farklı kültür, tür ve tarzlardan etkilenen yapısı ile aslında daha bir Eclectic Prog yapıyorlar diyebiliriz. Sıkıcı olmaktan çok öte, yapısal farklılıkları bir hayli fazla olan ve değişik yerlerde gezinmeyi seven bir tarzları var. Keman grupta çok önemli bir yere sahip ki kemanları daha sonraları Mahavishnu Orchestra'da devleşecek olan Jerry Goodman'ın çaldığını da belirtmeden geçmeyelim.

Saksafonlar, trompetler, flütler, 12 telli akustik gitarları albümün her yerinde hissetmek mümkün. Bir hayli fazla bölümde rastladığımız bu enstrümanların kimi zaman atonale kayan kullanımlarını dinlerken insan kendini yapayalnız bir şekilde, uzun bir yolculuğun ortasında gibi hissediyor. Çok değişik duygular yaratmak için farklı şekillerde kullanılan enstrümanlar, dünya ile bağlantınızı koparıp sizi ruhani bir alana sürüklüyor.

Albümde en etkisiz elemanın vokal olduğunu da söylemek gerekiyor. Bu tarz müzik yapan bir grup için fazlasıyla özelliksiz ve sönük kalıyor. Kimi yerlerde, olmasaymış da olurmuş diyebileceğiniz zamanlar bile oluyor. Grupta gitarları da çalan Fred Glickstein'in değişik ses ve tonlara kayarak yaptığı vokal yapıyı çok bozmasa da gerek olup olmadığını da sorgulatıyor bazen. Buradan berbat bir vokal olduğu sonucu da çıkmaz elbette. Bahsettiğimiz kısım "bazı yerler" ile alakalı. Yoksa Glickstein'in hoş ve değişik bir sesi var.

Parçalarda çok büyük yaratıcılıklar pek olmamakla birlikte yakaladıkları tonları, ritimleri, bölümleri birbirine çok iyi bir şekilde bağlamış olmaları hem devamlılığı sağlıyor hem de parçaları biraz daha yukarı taşıyor. Müziğin iyi olmasından çok nasıl kullanıldığını öne çıkartarak başarılı bir albüm yapıyorlar yani.

THE FLOCK

Fred Glickstein / Elektrik Gitar, 12 Telli Akustik Gitar, Lead Vokal

Jerry Goodman / Keman, Gitar, Vokal

Rick Canoff / Tenor Saksafon, Vokal

Tom Webb / Tenor Saksafon, Flüt, Armonika, Maracas

Frank Posa / Trompet

Jerry Smith / Bass, Vokal

Ron Karpman / Davul

THE FLOCK

01. Introduction (4:50)

02. Clown (7:42)

03. I Am the Tall Tree (5:37)

04. Tired of Waiting (4:35)

05. Store Bought - Store Thought (7:00)

06. Truth (15:25)

Quiet World / The Road (1970)

Heather Biraderler ve Hackett Biraderler ortak yapımı bir albüm. 1969 yılı sonlarında İngiltere'de kurulan grup maalesef ki çok uzun ömürlü olamamış. Özellikle de grup elemanlarından Steve Hackett'ın ayrılıp Genesis'e katılmasıyla birlikte dağıldıkları bilinen Quiet World ortalamanın üzerinde kaydettikleri albümle oldukça iyi bir işe imza atmışlar.

Lea, Neil ve John Heather isimli kardeşler müzik konusunda çok yönlüler. Buradan yola çıkarak albüm kaydetmeye karar veriyorlar. Hem enstrüman çalıp hem de kendi bestelerini yapınca işler kolaylaşıyor elbette. Yanlarına da Steve Hackett ve John Hackett gibi iki kaliteli elemanı alınca ortaya çıkan sonuç tatmin edici oluyor.

Diğer yandan albüm ile ilgili genelde karşıt görüşlerin sayısı bir hayli fazla. Çok sıkıcı ve manasız bulanlara karşılık Progressive Rock'a doğru evrilen, eklektik yapıya sahip, kaliteli bir albüm olduğu söyleniyor. Gerçekten de arada duran bir albüm. Dinledikten sonra verdiğiniz karara göre sonuç alıyorsunuz. Ya seviyorsunuz, ya da hiç beğenmiyorsunuz. Proto-prog olarak tanımlansa da Psychedelic'ten beslenen yapısı, Folk'un izlerini takip eden anlayışı ve yırtıcı yanlarıyla ilgi çekici olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Tam olarak olmasa da konsept bir albüm olarak da düşünülmesi gerekiyor The Road'un. Temelde belirgin bir konunun gidişatı üzerine çeşitlemelerin yer aldığı albümde müzikal bütünlüğün varlığı da bu düşünceyi destekliyor. Darmadağınık ve karmaşık kompozisyonların ardından gelen melodik ve tempolu ritimler üzerine yüklenen vokal ile birlikte makul bir konsept albüm anlayışı oluşturuyor.

Bazı noktalarda İrlandalı grup Magna Carta ile benzeşir gibi görünüyor Quiet World. Vokalin, Lord Of The Ages'daki konuşma bölümleri gibi birkaç hikaye anlatımı var bu albümde de. Flüt, saksafon, trompet gibi aletlerin varlığı ise Magna Carta'dan tamamen koparıyor Quiet World'ü. 

Benzersiz, muhteşem, efsanevi ya da enfes albümlerden biri değil elbette The Road. Pek çok yanıyla eksiklik hissi de uyandırabiliyor belirli noktalarda. Ama 70'lerin değişik havası ve farklılaşan yapısı içerisinde kendine yer bulabilmiş, günümüzde de değerini kanıtlamış albümlerden biri. Özellikle Steve Hackett'ın Genesis öncesinde neler yaptığını merak edenler için biçilmiş kaftan. 

QUIET WORLD

Steve Hackett / Elektrik Gitar, Akustik Gitar, Armonika

John Hackett / Akustik Gitar

Gill Gilberts / Vokal

Sean O'Mally / Davul

Eddy Hines / Flüt, Saksafon

Dick Driver / String Bass, Elektrikli Bass

Phil Henderson / Piyano, Trompet, Org, Vokal

John Heather / Akustik Gitar, Vokal

Neil Heather & Lea Heather / Söz & Müzik

THE ROAD

01 - The Great Birth 2:28

02 - First Light 4:18

03 - Star 2:36

04 - Hang On 0:44

05 - Loneliness and Grief 5:08

06 - Christ 6:55

07 - Body to the Mind 3:00

08 - Traveller 2:37

09 - Let Everybody Sing 2:19

10 - Children of the World 2:13

11 - Chant (Change of Ages) 0:34

12 - Love is Walking 3:36

Osmosis / Osmosis (1970)

Efsanevi saksafoncu ve flütçü Charlie Mariano'nun başı çektiği Jazz Rock grubu Osmosis, 1970 yılı başlarında bir araya gelmiş. Bir araya gelmiş diyoruz, çünkü daha projevari bir grup diğerlerinin yanında. Alanlarında gerçekten iyi olan müzisyenleri toplayan Mariano başarılı bir işe imza atmış. Boston çıkışlı olan grup tek albümle kalmış olsa da Progressive Jazz Rock konusunda Amerika'nın medar-ı iftiharı sayılabilir.

Anlatılanlara göre sahnede, vurmalıların öne çıktığı bir tarzı benimseyerek müzikal anlayışı hafifletmiş olsalar da albümde daha deneysel, yaratıcı ve cesur davrandıkları ortada. Saksafonla o kadar ileri gitmişler ki bazı noktalarda sanki atonal bir Jazz albümü dinliyormuş hissine kapılıyorsunuz. Bu noktada belirtmek gerekir ki albüm gerçekten de zor bir albüm. Alışkın olmayanların ilk dakika nefret etmeye başlayacağı, aşina olanların en azından bir kaç dakika şans vereceği ve işi bilenlerin ise oturup saatlerce dinleyebileceği yapıtlardan.

Jazz'ın daha karmaşık, daha özgür yanından yakalıyor Osmosis. Müzikal anlayışlarının karmaşa üzerine kurulu olduğunu söylemek yanlış olmaz. Kaotik bir düzen arayışı peşinde koşuyorlar sanki. Ara ara Psychedelic tınılar kulağınıza çalınsa da uzun süreli olmuyorlar. Neye benzediklerini söyleyerek anlatmak pek çok grup için geçerli bir yaklaşım olsa da Osmosis için bu da geçerli değil. Van Der Graaf Generator ve Soft Machine karışımı gibi bir şey denilebilir belki ama bu da tam olarak karşılamaz.

Melodik olduğu nadir anlarda bile sizi tedirgin etmekten çekinmeyen bir yapısı var albümün. Bobby Knox'un vokalinin bu tedirginliğe katkı sağladığını da ekleyelim. Proto-prog ya da Psychedelic Rock grubundan fırlamış gibi sağlam ve sert ama kendini bilmez bir şekilde kaybolup gidebilecek denli de pervasız bir vokal bu. Bazen yola geldiğini düşünüyorsunuz ama hemen ardından sizi apaçık bir şekilde kandırdığı ortaya çıkıyor. Albümle ciddi psikolojik bağlar kurabileceğinizin de göstergesi bu durum. 

Akıl sağlığınızı yerinden oynatabilir, konformist yaklaşımlarınızı silip süpürebilir, kimlik bunalımında kayıp bir ruh gibi ortada yapayalnız kalmanızı sağlayabilir bu albüm. O denli tuhaf, başka ve kendinden emin. Osmosis'i dinlerken ne kadar ileri gidebileceğiniz size kalmış...

OSMOSIS

Charlie Mariano / Soprano Saksafon, Alto Saksafon, Flüt

Bobby Knox / Lead Vokal

Danny Comfort / Bass

Lou Peterson / Davul

Bobby Clark / Davul, Vurmalılar, Vokal

Andy Steinborn / Gitar, Vokal

Charlie Bechler / Klavye, Melodika, Timpani, Ziller

OSMOSIS

01 - Of War and Peace (In Part) 1:10

02 - Beezlebub 3:58

03 - Thoughts Often Stray 2:58

04 - Sunrise 2:35

05 - Shadows 3:38

06 - Adrift 4:58

07 - Sunlight 2:32

08 - Scorpio Rising 3:01

09 - Please Let Me Go 4:32

10 - Geoffrey's Tune 3:44

11 - Of War and Peace (In Full) 7:38

12 - Sleep, My Love (Epilogue) 1:52

Czar / Czar (1970)

1967 yılında Londra'da kurulan grubun ilk adı Tuesday's Children'dı. Kuruldukları yıl defalarca sahne performansı sergileyerek aranılan gruplardan biri olmayı başarmışlardı. Albüm için yapımcı firma ile anlaşma imzaladıktan sonra ise fazlasıyla sıkı bir otoritenin altına girdiler. Grup Progressive Rock ile ciddi ilişkiler içerisinde olmasına rağmen yapımcı firma onları daha popüler bir yerde tutmayı hedeflemiş ve bu konuda da oldukça başarılı adımlar atmıştı. Pink Floyd, The Troggs, The Moody Blues, The Nice, The Kinks, The Who, King Crimson ve hatta The Animals ile aynı sahneleri paylaşmalarının tek sebebi de yapımcı firmanın attığı bu adımlardı. Ama grup elemanları daha underground bir tarz hedefliyorlardı. Popüler olmak onlar için elbette iyiydi ama bunu daha hafif ve yumuşak bir müzik ile yapmayı tercih etmiyorlardı. Yukarıda ismini saydığımız grupların ön grubu olmanın ötesine geçip onlardan daha iyi olmayı hedefliyorlardı.

Oldukça azimliydiler. Hemen her akşam çıktıkları konserlerin ardından bir de stüdyoya girip albüm için parçalarını kaydediyorlardı. Parçalarını bile genellikle o gün içerisinde yazıp akşam konserden sonra defalarca çalıyorlardı. Fakat yapımcı firma her an tepelerindeydi ve onları çok fazla özgür bırakma taraftarı da değildi. Bütün bunlara rağmen grup 1970 yılında albüm kayıtlarını tamamladı. Grubun adını da Tuesday's Children'dan Czar'a çevirdiler. Albüm istedikleri gibi olmamıştı pek ama oldukça da iyiydi. 1970 yılı ortalarında yayınlanan albümün ardından üzerlerindeki baskı rahatsızlık boyutunu da aşmıştı ve grup buna çok fazla adapte olamayıp dağıldı.

Tek albümlü efsaneler listemizin nadide olarak adlandırılmasa da olmazsa olmaz gruplarından ve albümlerinden biri Czar. Eklektik bir tarzları var. Farklı pek çok türden sesleri ve yapıları bir arada görmenizi mümkün kılıyor. Ama özellikle Blues tabanlı Rock rifflerinde gerçekten iyiler. Heavy Progressive Rock janrı içerisinde kendine kolaylıkla yer bulabilen grubun özelliksiz ama kendine tam uyan bir vokali bulunuyor.

Albümdeki melodik bölümler bir hayli iyi. Gitar ve Mellotron ile parçaları o kadar iyi çeviriyorlar ki melodiden ne zaman koptuğunuzu ya da ne zaman bağlandığınızı anlayamıyorsunuz bile. Zor şartlarda kaydedilen bir albüm için oldukça başarılı ve etkileyici.

CZAR

Mick Ware /Elektrik Gitar, Akustik Giatr, Vokal

Bob Hodges / Mellotron, Piyano, Hammond, Celesta, Harpsichord, Vokal

Paul Kendrick / Bass, Akustik Gitar, Vokal

Derrick Gough / Davul

CZAR

01. Tread Softly On My Dreams(6:37)

02. Cecelia (8:12)

03. Follow Me (3:19)

04. Dawning Of A New Day (6:11)

05. Beyond The Moon (3:44)

06. Today (3:23)

07. A Day In September (7:56)

Metropolis / Metropolis (1974)

Agitation Free'nin albüm öncesi kadrosunda yer alıp, Timothy Leary & Ash Ra Tempel'in Seven Up albümünde hem flüt çalıp hem de yapımcı statüsünde olan Michael Duwe, Ash Ra Tempel'den Michael Westphal ve Mythos'tan Thomas Hildebrand bir araya gelince ortaya Metropolis çıkar. 1973 yılında kurulup albüm kaydedip 1974 yılında eksilen, 1976 yılında da dağılan bu Progressive Rock, Krautrock grubu gerçekten de etkileyici bir tarza sahiptir. Aralarda vokale destek olan Os Mundi'den Tanja Berg'ün (Ute Kannenberg) sesinin de etkileyiciliğe kattıkları ortadadır.

Grubun müzikal anlayışı, içerisinde pek çok farklı öğe barındırıyor. Jazz, Symphonic Rock, Blues, Folk ve nadiren de olsa Psychedelic'ten beslenen yapısına eklenen Duwe ve Berg vokali ile de enfes bir dinlencelik çıkıyor ortaya. 

Albüme hakim olan ikili gitarlar ve klavyeler fazlasıyla cüretkar davranmaktan geri durmuyor. Agresif girişler, melodik yapıyı bozmadan farklı tarz ve türlere doğru evrilen parçalar, dağınık gibi görünen ama bittiğinde bir bütünü oluşturduğunu anladığınız muhteşem kompozisyonlar ile fazlasıyla yaratıcı ve değişik bir albüm Metropolis. Aynı parçanın içinde bambaşka türlere ait sesler duymaya başladığınızda başka parçaya geçtiğinizi bile düşünebiliyorsunuz. O kadar iyi yedirilmiş ki tarzlar ve türler, albümde sarkan, doğru olmayan, size yanlış gelen herhangi bir şey bulmakta zorlanıyorsunuz.

Jefferson Airplane'den alışkın olanların kıymetini çok iyi anlayacağı kadın - erkek vokal birleşimi, albüme farklı bir hava katıyor. Jefferson Airplane'deki Psychedelic yapıdan daha farklı bir şekilde gelişen Metropolis müziğinde ikili vokal etkiyi daha fazla arttırıyor. Gerçi Tanja Berg'ün tonu Duwe'ninkine yakın ama aradaki farkı bariz şekilde görebileceğiniz kadar da ayrıksı.

Blog'da paylaştığımız bazı gruplarda özellikle belirttiğimiz "başka albümleri olsaydı nasıl olurdu" fikri Metropolis için de geçerli. Albümü dinledikçe bu grupta daha fazlası var ama bize az bir şey gösteriyorlar gibi bir fikre kapılmanız olası. Gerçekten de hem melodik bölümlerde hem de doğaçlama bölümlerinde daha fazlası için çok fazla yer var. Grubun potansiyeli, grup elemanlarının çaldığı diğer gruplar da dikkate alındığında bir hayli fazla. Ama ne yazık ki tek albümle idare etmek zorunda kalıyoruz.

METROPOLIS

Ute Kannenberg / Vokal, Vurmalılar

Thomas Hildebrand / Davul, Vurmalılar

Helmut Binzer / Gitar

Manfred Opitz / Klavye, Vokal, Akustik Gitar

Michael Westphal / Bass

Michael Duwe / Vokal, Gitar

Konuk Müzisyenler:

Heinz Loch / Flüt

Guiseppe Solera / Obua

METROPOLIS

01. Birth (5:30)

02. Superplastikclub (4:24)

03. Metropolis (9:56)

04. Dreamweaver (6:30)

05. Glass Roofed Courts (4:52)

06. Ecliptic (9:41)

Hero / Hero (1974)

Progressive Rock'ın kayıp gruplarından biri Hero. Değişik bir hikayeleri var. 70'lerin başında İtalya'da kuruluyor grup. 2 yıllık uğraşının ardından da albüm kayıtlarını tamamlıyorlar ama albüm 2 yıl daha yayınlanma şansı yakalayamıyor. Grup İtalya'dan Münih, Almanya'ya taşınıyor, daha iyi işler yapabilmek için. Fakat Heavy Progressive Rock'un bu acayip üçlüsünün gitaristi Massimo Pravato geçirdiği bir trafik kazasında hayatını kaybediyor. Albüm 1 yıl sonra yani 1974'te, sınırlı sayıda ve sadece Almanya'da plak olarak piyasaya çıkıyor. Hero'yu o dönemde fark edebilenlerin sayısı da oldukça az tabi. Ve grup 2006 yılında albümü CD formatında yayınlanana kadar unutuluyor. Tek albümlü efsaneler listemize hızlı şekilde girip kendine sağlam yer edinecek albümlerden biri olarak tanımlayabileceğimiz enfes albümle tarihin tozlu rafları arasında saklanıyorlar.

Albümün 1972 yılında kaydedildiğinden yola çıkarak Hero'nun, Italian Progressive Rock janrına dahil olduğunu söylemeden geçmeyelim. Lakin albümün tam olarak bu janrın içerisindeki durmadığını da ekleyelim. RPI'ın (Rock Progressive Italiano, nam-ı diğer Italian Progressive Rock) bazı özelliklerini bünyesinde barındırmakla birlikte tam anlamıyla da kökten bir Itailan olduğunu söylemek doğru değil. İngiliz müziğinden de Avrupa folklorundan da Amerikan Psychedelic'inden de izler görebilmek mümkün Hero'da. Eklektik bir yaklaşım sergilemedikleri ama etkilendikleri tarzlardan da vazgeçmedikleri açıkça belli oluyor.

Melodik yapısı çok fazla varyasyona açık şekilde ilerliyor. Aralardaki geçişler, albümü daha da tempolu hale getiriyor. Hammond org üzerine kurulu bir müzikal anlayışı olmakla birlikte diğer enstrümanların öne çıkışları da fena halde iyi. Grup elemanlarının virtüöz oldukları söylenemez ama gerçekten de hakkını vererek çaldıkları ortada. Grubun 3 kişiden müteşekkil bir trio olduğu düşünülürse albümde çıkardıkları sesler ve orkestrasyon 20 kişilik bir etki yaratıyor. Buna ek olarak grubun atmosfer yaratma konusunda da çok başarılı olduklarını söylemek lazım. Albümü dinlerken kendinizi farklı yönlere doğru koşuşturup dururken buluyorsunuz. 

Ne yazık ki tek albümle kalmışlar. Hatta az önce de bahsettiğimiz gibi daha albümü piyasaya çıkaramadan grup elemanlarından biri hayatını kaybetmiş. Devam edebilselerdi gerçekten de etkili 1- 2 albüm daha çıkarabileceklerine dair inancımız tam. 

HERO

Robert Deller / Klavye, Vokal

Massimo Pravato / Gitar, Bass

Umberto Maschio / Davul

HERO

01. Merry Go Round (4:21)

02. Crumbs of a Day (4:41)

03. Sunday Best (5:57)

04. Seminar (3:17)

05. Childrens Game (5:02)

06. Knock (4:52)

07. Clapping and Smiing (9:05)

08. Dew-Drops (7:03)

09. Buzzard (1:48)

Lard Free / Gilbert Artman's Lard Free (1973)

1970 yılında Paris, Fransa'da kurulan Lard Free (adı da fena halde komik bu arada - domuz yağı içermez!) temelde Gilbert Artman'ın bireysel projesi olarak görülebilir. Konumuz olan ilk albümden sonra daha bir grup müziğine dönmüş olsa da grup 1978 yılın dağılmıştır. Ama geride bıraktıkları 3 albümle de enfes bir arşivlik grup oluşturmuşlardır.

Haklarında çok fazla bilgiye sahip olmamakla birlikte albümleri dinledikten sonra bilgi sahibi olmaak da olur gibi bir hava oluşuyor insanda. Fazlasıyla değişik, kendine özgü ve bambaşka bir grup Lard Free. Müzikal tarzının sınıflandırılması da epeyce karışık. Bulabileceğiniz pek çok kaynakta Lard Free'nin yaptığı müzik farklı türler altında listelenmiş durumda. Bunların içinde başta Krautrock bulunurken, Progressive Electronic, Avant-Prog, Jazz Rock, Space Rock da diğer bahsi geçen türler. Gerçekten de grubu sınıflandırmak ya da konumlandırmak son derece güç bir iş. Fakat Krautrock etiketi de hiç doğru değil. Üçüncü albümde Krautrock etkileri fazlasıyla olmakla birlikte grubun tarzını bu türe sokmak için yeterli de değil.

Albümde elektronik etkiler de son derece fazla ama albüme ya da daha genelde gruba Progressive Electronic de diyemeyiz. Space Rock da tüm albümlerde bulunmakla birlikte tam olarak değil. Geriye kalan iki tür de, birbirinden ayırmayı düşünmeden, grubun müzikal anlayışını tanımlıyor aslında. Avant-Prog'un tanımlaması içine giren bileşenlerin neredeyse tamamı albümde bulunuyor. Jazz Rock ise albümün neredeyse içinde geçiyor. O kadar fazla etkili. Sonuç olarak Avant-Prog, Jazz Rock diye etiketleyebiliriz Lard Free'yi.

Parçaların tamamında nefis ve yırtıcı gitarlar mevcut. Zaman zaman kulağınıza Psychedelic gibi gelebilecek kadar da geniş bir yelpazeden çalıyor gitar. Davul ve Bass'tan oluşan ritim bölümü ise her koşulda takdir edilesi bir iş çıkarmış. Parçalardaki kaotik yapıyı bir arada tutmayı başaran tek şey belki de ritim bölümü. Saksafonun ise Gilbert Artman's Lard Free'deki etkisi, çabası ve başarısı tartışılmaz. Neredeyse atonal bir Jazz'a doğru giderken, belirli sınırlar içerisinde kalıp müziği Rock formunda tutuyor. Çoğunlukla yırtıcı sesler çıkarırken bir anda toparlayıp ritim bölümünün işini kolaylaştırıyor ve ciddi bir destek sağlıyor.

Dinlenebilecek en değişik ve tuhaf Fransız gruplarından biri olarak tanımlamak hiç de yanlış olmaz. Arşivde olmazsa olmazlardan biri Lard Free.

LARD FREE

François Mativet / Gitar

- Philippe Bolliet / Saksafon

- Hervé Eyhani / Bass, ARP Synth

- Gilbert Artman / Davul, Vibes, Grand Piyano

GILBERT ARTMAN'S LARD FREE

01. Warinobaril (3:46)

02 - 12 Ou 13 Juillet Que Je Sais D'Elle (8:48) :

        Part One (5:13)

        Part Two (3:35)

03. Honfleur Écarlate (4:48)

04. Acide Framboise (6:45)

05. Livarot Respiration (7:50)

06. Culturez-Vous Vous Même (4:40)

Spin / Spin (1976)

Amerikan dizi ve çizgi romanlarından aşina olduğumuz Spin-Off mantığıyla kurulmuş olması muhtemel bir grup Spin. 1974 yılı ortalarında Hollanda'da, Ekseption grubundan ayrılan Rein Van Den Broek ve Dik Vennik tarafından hayata geçirilmiş olan bu proje de diğer pek çok Rock grubunun yaşadığı sorunu yaşayarak, 2 albüm kaydettikten sonra dağılmış. Ekseption'daki müzikal tarz ile ilgili fikir ayrılıkları yaşayan Broek ve Vennik, ayrılıp Jazz Rock ve Fusion yapan bir grup kurma fikriyle yola çıktıklarında 2 iyi albüm kaydedeceklerini biliyorlar mıydı bilmiyoruz ama iyi ki de bu yolu denemişler diyoruz. Diğer yandan, albümler başarılı olsa da ticari olarak aynı başarıyı yakalayamamışlar. Zaten grubun dağılmasındaki en büyük sebebin de bu olduğu söyleniyor. 

Ekseption'dan ayrılmalarının hemen ardından ekip arkadaşlarını toplayarak 6 kişilik bir grup haline geliyorlar ve albüm için düşündükleri parçaları yazma işine girişiyorlar. Ekseption'daki klasik müzik etkileşimini bir kenara bırakıp, daha sade ve dolaysız bir yapıyı tercih ediyorlar. Jazz temelli parçaların bazı yerlerinde Funk unsurlarını görmek de mümkün. Elektrikli gitar'ın Spin'de daha çok öne çıktığını, bunun yanında trompet ve flugelhorn'un etkili bir şekilde kullanıldığını da söyleyebiliriz.

Albümün Jazz Rock olarak biraz hafif kaldığı pek çok kaynakta belirtiliyor. Ama kategorilendirme yapıldığında da kendilerine yer bulabildikleri en yaklaşık tür de orası oluyor. Funk etkilerinden kaynaklı acaba Funk Rock mı diye düşünenlerin sayısı da az değil, fakat bu da tam olarak Spin'in yerini karşılamıyor. Biraz oradan biraz buradan mantığıyla daha eklektik bir yapıya sahip olduklarını söylemek yanlış olmaz. Özellikle nefesli çalgıların girdiği bölümlerde işler fazlasıyla karışıyor ve parçalar değişik yönlere doğru evrilebiliyor. Bu da hem albümü hem de Spin'i konumlandırmak için epeyce zorlayıcı bir durum oluşturuyor.

Enstrümantal albümlerdeki en büyük sorunun devamlılığı sağlamak olduğuna inanmak için yeterince sebebimiz var. Bu tamamen vokalin olmamasından, belirleyici unsur olarak sözlerin yer almamasından kaynaklı. Doğal olarak da bir hayli zorlayıcı ve diğer yandan kışkırtıcı oluyor. Tabi bu durum müziği yapanlar için bir sorun değil, dinleyenleri bağlayan bir şey. Spin yaptığı müzikle bu işin üstesinden gelebilmeyi başarmış. Söz ve vokal olmadığı halde, albümden hem keyif alıyor hem de daha nereye gidebileceğini merak ediyorsunuz.

SPIN

Hans Hollestelle / Gitar, Synthesizer

Hans Jansen / Klavye

Rein van den Broek / Trompet, Flugelhorn

Jan Vennik / Flüt, Nefesliler

Jan Hollestelle / Bass, Synth, Piyano, Çello

Kees Kranenburg / Davul, Vurmalılar

SPIN

01. Grasshopper (4:25)

02. Spinning (3:59)

03. Excenter (5:11)

04. Sea And Seasons (4:42)

05. Little Bitch (5:42)

06. Sunday Afternoon's Dream (4:52)

07. Flat Tyre (3:32)

08. Beautiful Queenie (4:29)